يكي از رشته‌هاي جذاب در كشورهاي آسياي مركزي و قفقاز رشته شرق‌شناسي است كه طرفداران زيادي خصوصا در ميان جوانان دارد. آكادمي علوم ارمنستان در حوزه شرق‌شناسي فعاليت‌هاي فراواني داشته و با همكاري دانشگاه دولتي ايروان به اين مقوله مي‌پردازد و در بخش ايران‌شناسي نيز از اساتيد بزرگي بهره مي‌گيرد. سي‌ويكمين همايش شرق‌شناسان جوان مرداد ماه سال جاري در آكادمي علوم ارمنستان برگزار شد و انديشمندان در خصوص اهميت شرق‌شناسي و تلاش‌هاي صورت گرفته در اين زمينه به بحث و تبادل نظر پرداختند. در اين همايش كه عمده شركت‌كنندگان آن دانشجويان آكادمي علوم و دانشگاه اسلاووني و بروسف بودند، مسائلي در خصوص شرق‌شناسي و اهميت آن مطرح گرديد كه نشان از توجه مسئولين آكادمي به عنوان اصلي‌ترين نهاد علمي ارمنستان به اين امر دارد.

به گفته سونا گريگوريان، رئيس شوراي شرق‌شناسان آكادمي علوم ارمنستان هر سال بر شمار شركت‌كنندگان در اين همايش افزوده ‌شده و ارائه مقالات بيشتر و تخصصي‌تر مي‌شود. اين امر نشان مي‌دهد كه شرق‌شناسي در ارمنستان جايگاه وي‍‍‍ژه‌اي دارد و افق‌هاي جديدي را براي دانشمندان جوان باز مي‌كند. روبن سانفراستيان، رئيس انستيتو شرق‌شناسي آكادمي در سخنراني مشروح خود اظهار داشت كه برگزاري اين همايش ثابت ‌مي‌كند كه شرق‌شناسي سنگرهايش را در ارمنستان حفظ مي‌كند و امكان پيشرفت نيز دارد. سخنرانان به نقش و جايگاه ايران اشاره ويژه داشته و براي آن اهميت بسيار قائل بودند. در خصوص شرق‌شناسي و اهميت آن و به ويژه نقشي كه ايران اسلامي دارد از سوي رايزني فرهنگي جمهوري اسلامي ايران مطالب متنوعي ارائه شده و به جنبه‌هاي مختلف آن پرداخته شده است.
اما به نظر مي‌رسد كه از سوي نهادهاي پژوهشي و دانشگاهي اهميت لازم بدان داده نشده و جايگاه آن مورد غفلت واقع شده است. به واقع در همه كشورهاي حوزه قفقاز شرق‌شناسي اهميت بسيار داشته و در آن ميان شناخت ايران جايگاه ممتازي دارد. در دانشگاه دولتي ايروان كه بزرگترين و فعال‌ترين حوزه شرق‌شناسي پس از روسيه مي‌باشد،‌ حتي زبان‌هاي متروك فارسي نيز مورد توجه بوده و برخي از دانشجويان مستعد در آن زمينه كار مي‌كنند. موضوع اصلي شرق‌شناسي در ارمنستان و كشورهاي حوزه قفقاز عمدتا شناخت جنبه‌هاي مختلف ايران و چگونگي تعامل با آن است. از اين رو ضرورت دارد تا در ايران نيز به اين موضوع عنايت شده و براي همكاري بيشتر برنامه‌ريزي صورت گيرد. 
به نظر مي‌رسد مي‌توان از طريق اجراي برنامه‌هاي مشترك در اين زمينه فعاليت نمود و با كمك استانداري آذربايجان و شهر تبريز همايشي با موضوع ايران‌شناسي و با حضور ايران‌شناسان برجسته برگزار نمود تا نهادهاي پژوهشي ايران نيز به صورت دقيق‌تر با اين مقوله آشنا گردند. در اين رابطه بايد دانشگاه‌هاي فعال در كشورهاي منطقه شناسايي شوند. بخش شرق‌شناسي دانشگاه دولتي ايروان و آكادمي ملي علوم اين كشور آمادگي خود را در اين زمينه اعلام نموده‌اند. تهيه نشريات و كتاب‌هاي حوزه شرق شناسي منطقه قفقاز براي آگاهي از تلاش‌هاي صورت‌گرفته در اين زمينه مفيد خواهد بود.  
زبان و ادبيات فارسي اقيانوسي عميق و پرمعنا از اسطوره، حقايق و داستان‌هاي عرفاني است كه بسياري را به خود جلب مي‌كند. به همين علت در شرق‌شناسي بسياري از افراد جذب ادبيات مي‌شوند. البته سياست و اقتصاد نيز اهميت فراوان داشته و در اين حوزه دولت‌ها افرادي را بورسيه مي‌كنند. پيشنهاد رايزني فرهنگي آن است كه در خصوص ادبيات و عرفان كه معمولا كمتر مورد حمايت است، تلاش بيشتري صورت گيرد و افرادي كه در اين زمينه فعاليت دارند مورد حمايت قرار گيرند. اگر شرق‌شناسان مورد حمايت نهادهاي پژوهشي ايران قرار گيرند، از ثمره تلاش‌هاي آنان افراد بيشتري بهره‌مند خواهند شد. انديشيدن تمهيدات ويژه براي تقويت مطالعات شرق‌شناسي در جنوب قفقاز و بهره‌برداري بهينه از ظرفيت‌هاي موجود در اين منطقه به ويژه در ارمنستان، مي‌تواند در راستاي منافع كلان ملي و ترويج فرهنگ، زبان و ادب ايراني موثر واقع شود.
 
منبع: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي
 منبع: ایراس