سفیر اوکراین

 جناب اقای سفیر، چرا تهران با غنی سازی اورانیم در خارج از کشور موافقت کرده است، با توجه به اینکه برای مدت طولانی با این پشنهادی موافق نبود؟

- توافق سه جانبه مورخ 17 می با شرایط ما مطابقت دارد. اولاٌ این توافق حاصل شده است زیرا که ما ضمانت هایی را بدست آوردیم که کشورهای دیگر و قدرت های جهانی تعهدات خود را نسبت به توسعه برنامه هسته ای صلح آمیز ما نقض نکنند. ما قبلاٌ تجربه منفی در همکاری با برخی کشور ها در زمینه برنامه اتمی صلح آمیز ایران را داشته ایم. در دهه 70، ایران توافقات با آمریکا و فرانسه و آلمان را داشت، اما بعد از انقلاب اسلامی این کشورها تعهدات خود را تقض کردند آنها شرکای قابل اعتماد ایران نبودند. لذا ایران در تعامل با این کشورها نیز تضمین و اعتماد واقعی را از آنهاخواست.

ثانیاٌ، ما بخشی از اورانیم با غنای کم را به یک کشور دوست یعنی ترکیه به امانت واگذار کرده ایم که تعهدات لازم مبنی بر بازگرداندن آن به ایران را بدست آورده باشیم.

ما نمی خواهیم موضوع برنامه هسته ای ما که روند شفاف داشته با روند ابهام زایی و بهانه گیری برخی قدرتهای فزون طلب گره بخورد. امروز توپ بهانه گیری که توسط ابرقدرت ها بسوی ما انداخته شد، به میدان آنها برگشته است.

ملت ایران پیوسته حس مسئولیت داشته و به تعهدات خود عمل می نمود و برنامه اتمی ما از اول شفاف بوده و در چارچوب تعهداتNPT و آژانس بین المللی انرژی اتمی و بر اساس مقررات حقوق بین الملل که حق مسلم همه کشورها به توسعه برنامه صلح آمیز تعریف شد، مبادرت نموده و ما خود یکی از مبتکرین خلع سلاح هسته ای، با سازوکارهای واقعی و نه شعاری هستیم.

- اما توافق سه جانبه فی ما بین ایران و ترکیه و برزیل موضع اعضای دایم شورای امنیت سازمان ملل متحد را ملایم تر نکرده است که بنظر آنها، این توافق راه خروج از اوضاع ایجاد شده نمی باشد. در شرایطی که تهدید وضع تحریم جدیدی علیه ایران بودجود آمده، کشور شما چه راه حل پیشنهاد می کند؟

- اقداماتی که بعضی کشورهایی به آنها دست می زنند که مایل هستند بر ما فشار وارد کنند، یک ژست شکلی است. آنها می خواهند چهره شکلی از خود در برابر حق قانونی ایران را در مناسبات با ایران حفظ کنند. شما نگاه کنید، نتیجه وضع رویکردهای تحریم قبلی چیست؟ مگر این تحریم ها اراده ملت ایران در پافشاری بر حقوق مسلم آن را تضعیف کرد؟ تحریم ها و ابزار فشار بر کشورهایی مانند ایران که توانمندی هایی بومی و مهندسی را بقدر کافی برای خودکفایی دارند، غیر کارآمد است. علاوه بر این، کشورهایی که این تحریم ها را وضع کردند و همچنین شرکت های آنها که فرصت همکاری با ایران را از دست دادند، متحمل زیان شده و دیگران جایگزین آنها خواهند شد.

- پس چرا چین و روسیه که متفقین ایران محسوب می شوند، امروز از حمایت از ایران دست برداشتند و در نظر دارند به تحریم های جدیدی رأی بدهند؟

- پکن و مسکو در حمایت از منافع خود در باشگاه جهانی، به اقدامات نمایشی دست می زنند. این کشورها اولاٌ به صلح آمیز بودن برنامه اتمی ایران تردیدی ندارند (که بیانات اخیر سران دول روسیه و چین از این امر حکایت می کند)، ثانیاٌ، آنها می بیند که ایران با جامعه جهانی در چارچوب آژانس بین المللی انرژی اتمی همکاری می کند. اما در اینجا برخی قدرت های فزون طلب مایلند برای بی توجهی به حقوق مسلم ایران به اقدامات یکجانبه خود که این رویکردها در سیاست سودی برای آنها ندارد، ادامه دهند.

- در هر حال عکس العمل از سوی کرملین برای تهران غیر قابل پیش بینی بوده است. اینک، روسیه امروز برای ایران، دوست یا دشمن است؟

- روسیه شریک ماست که ما با آن دارای روابط خوب و در حال گسترش می باشیم. برخی بیاناتی که بعضاٌ ابراز می شود شرایط و اقتضای خود را داشته است.

- آیا بنظر شما روسیه از تحریم های جدیدی حمایت نمی کند؟

- دیپلمات ها معمولاٌ تحولات آینده را پیش بینی نمی کنند. توافقات حاصله در قالب بیانیه سه جانبه در تهران منطقی است، لکن ما تا کنون هنوز پاسخی از سوی گروه وین (شامل روسیه، فرانسه، آمریکا و آژانس بین المللی نیروی اتمی) دریافت نکردیم که این گروه، طرف بیانیه سه جانبه تهران می باشد. انتظار داریم که در آینده نزدیک با روشن شدن موضع کشورهای گروه وین ببینیم موضع آنها چگونه خواهد بود.

- اتحادیه اروپا به پروژه «نابوکو» علاقمند می باشد. آیا ایران در صدد پیوستن به «نابوکو» می باشد؟

- این موضوع را باید کارشناسان در این زمینه بررسی نموده و جنبه فنی آن را تشخیص بدهند. اما در هر حال فروشنده و خریدار همدیگر را پیدا خواهند کرد و سرمایه گذاران و شرکتها اولویت های خود را نیز تشخیص خواهند داد.

همینطور که شما مطلع هستید، در چارچوب پروژه «نابوکو»، نه تنها احداث خطوط لوله بلکه پیدا کردن و بهره برداری از منابع اصلی گاز، مسئله اصلی نابوکو می باشد و این منابع اصلی در اختیار محدود کشورهای عضو این پروژه قرار دارد و کشورهایی که منابع عمده انرژی در قلمرو آنها قرار دارد، ایران، قطر، ترکمنستان و روسیهِ، نقش تعیین کننده در ارتباط با منابع اصلی در این زمینه می باشند. ما در صدد نمایش لوله های خالی نیستیم و همینطور که من گفتم، فروشندگان، خریداران واقعی خود را پیدا خواهند کرد.

- علاقمندی کی یف به ایران به قدر زیادی بخاطر وجود داشتن ذخایر غنی نفت و گاز در ایران بوجود امده است. اما هر چند نمایندگان تهران در باره آمادگی برای همکاری اعلام می کنند، هنوز نتیجه خاصی مشاهده نشده است. طرف ایرانی در انتظار چه اقداماتی از سوی کی یف می باشد تا همکاری های فی ما بین در زمینه انرژی آغاز شود؟

- در نتیجه مذاکرات فی ما بین باید چارچوب همکاری های آینده تعیین شود. مثلاٌ ما هم اکنون می توانیم مطالعه و مذاکرات در زمینه انتقال گاز ایران از راه گرجستان و اوکراین به کشورهای اروپای غربی را در دستور کار قرار دهیم. اما من مایل نیستم صرفاٌ به یک زمینه اکتفا کنم. البته، کشور اوکراین می بایست چشم انداز نیازهایی خود را به منابع انرژی مشخص کند و علاقمندی شما قابل درک است. لکن بنظرم، ما می توانستیم همکاری های دوجانبه را به حداقل در 35-30 زمینه را مورد شناسایی و مذاکره قرار دهیم.

مثلاٌ معاملات «سواپ» غلات و فولاد و انرژی با استفاده از بنادر دریای خزر و خلیج فارس می تواند چشم انداز خوبی داشته باشد. توانمندی های محسوسی در توسعه و ایجاد کریدور های جدید حمل و نقل هوایی و جاده ای و ریلی نیز وجود دارد.

ایران همواره اهمیت زیادی برای همکاری با کشورهای مشترک المنافع و ایجاد شرایط لازم برای تعامل با آنها در زمینه واردات غله و تجارت و حمل و نقل و مواصلات و جهانگردی و فرهنگی بوده و شرایط خوبی برای همکاری با کشورهای اعم از روسیه، بلاروس، قزاقستان، ازبکستان، ترکمنستان، آذربایجان و گرجستان تابحال ایجاد شده است. در خصوص اوکراین باید گفت که می بایست رایزنی ها و طراحی های مناسب را در دستور کار قرار دهیم و بعضی اوقات اینگونه تدابیر با تأخیر اتخاذ می شود.

من چند هفته بیشتر نبوده که به محل مأموریت خود آمده ام و در جریان دیدار با جناب آقای یانوکویچ در روز تقدیم استوارنامه، رئیس جمهور اوکراین به ایران به عنوان یکی از شرکای اصلی اوکراین در آسیا اشاره نمودند. این علامت مثبتی است. ما مایلیم در جریان رایزنی ها و مذاکرات فی ما بین روشن کنیم که چگونه می بایست اراده دو کشور را برای ارتقای مناسبات تحقق بخشیم. و طرفین برای توسعه و فعال سازی روابط فی ما بین چه سازوکارهایی طراحی کنند. امیدوارم که مرحله جدید همکاری های فی ما بین آغاز شود و تبادل تجاری و اقتصادی فی ما بین دو کشور که امروز معادل حدوداٌ یک میلیارد دلار می باشد، به دو یا سه برابر شود.