كنفرانس كابل؛ سهم روسيه در بازسازي افغانستان
طي هفتة اخير در كابل كنفرانس معتبر بين المللي در زمينه بازسازي كشور ويران شده افغانستان برگزار شد. براي اولين بار چنين همايشي در اين حجم در اين كشور برگزار شد، چرا كه تا پيش از اين با عنايت به ملاحظات امنيتي، اين جلسات در ساير شهرها و كشورها از جمله در لندن، لاهه و مسكو برگزار ميشد. اما اين بار ديپلمات‌هاي بلندپاية جهان گرد هم آمدند تا نشان دهند كه اوضاع افغانستان آنقدر هم كه ممكن است به نظر برسد، بد نيست. به همين منظور بان كي مون، دبير كل سازمان ملل متحد، آندرس فوگ راسموسن دبير كل ناتو، وزيران امور خارجه بيش از 50 كشور (از جمله سرگئي لاوروف، وزير امور خارجه روسيه، هيلاري كلينتون، وزير امور خارجه آمريکا، نمايندگان ايران، پاكستان و كشورهاي ثروتمند عربي) در كابل گرد هم آمدند. وزير آمريكايي از پاكستان كه آنجا مسايل امنيت منطقه‌اي را مورد بحث و بررسي قرار داد، وارد افغانستان شد.
همه شركت كنندگان در اين همايش توافق كردند كه اين همايش در زمينه انتقال تمامي مسئوليت در قبال تأمين امنيت كشور مرحله‌ساز شده است. اصلاح شرايط معيشتي مردم، تنظيم فعاليت نهادهاي مختلف و مبارزه با فساد مالي و مواد مخدر از جمله اهدافي است كه در اين نشست در خصوص آنها بحث و بررسي شد و قرار شد از اين به بعد اين فعاليت «روند كابل» ناميده شود. افغاني‌ها از قبل براي اجراي اين برنامه 11 ميليارد دلار درخواست كرده بودند. حامد كرزي، رئيس جمهور افغانستان تأكيد كرد كه خود مقامات رسمي افغانستان بايد بر چگونگي هزينه اين پول نظارت كنند و حاضر شد فقط 2 ميليارد دلار در اختيار سازمان‌‌هاي بين‌‌المللي قرار دهد. وزارت امور خارجه روسيه از انديشه «گسترش حدود اختيارات دولت افغانستان در زمينه هزينه و تقسيم پول اهدايي براي توسعه كشور» پشتيباني كرد.
طبق برخي اطلاعات، هيأت اعزامي روسي به افغاني‌ها قول داده كه پروژه‌‌هاي معادل 150 ميليون دلار را اجرا كند. بازسازي بيمارستان كودكان در كابل و بازسازي مركز فرهنگي روسي از جمله اين پروژه‌ها است. قبلاً اين سازمان «خانه علم و فرهنگ شوروي» بود، ولي در سال‌‌هاي بعدي متروك شده و به پاتوقي براي معتادان محلي تبديل شده است. مسكو همچنين حاضر است براي ارتش و پليس افغانستان بالگردهاي باري صادر كند. خلبانان افغاني در زمان شوروي پرواز با بالگردهاي مي-17 را ياد گرفتند و تا كنون همين نوع بالگردها را ترجيح مي‌‌دهند. اين مسأله و از جمله چگونگي پرداخت قرارداد همراه با ناتو حل خواهد شد. يك عضو هيات نمايندگي روسي كه نخواست نامش فاش شود، در اين خصوص گفت: «ما منتظر پاسخ بروكسل هستيم».
با وجود اينكه روسيه به افغانستان پول نقد نمي‌‌پردازد، در جريان اتخاذ تصميم درباره تقسيم منابع مالي كه آمريكا، بريتانيا، آلمان و كشورهاي ديگر به افغانستان واگذار ميكنند، ديدگاه مسكو در نظر گرفته شد. قرار است تنها براي ايجاد شرايط جهت بازگرداندن طالبان به زندگي صلح‌آميز حدود 100 ميليون يورو پرداخت شود كه 50 ميليون از اين مبلغ توسط آلمان تأمين خواهد شد. ولي ميخائل شتاينر، نماينده دولت آلمان خاطرنشان كرد كه «جامعه بين‌‌المللي از كابل انتظار دارد كه پيشرفت در زمينه مبارزه با فساد مالي و تنظيم نهادهاي قدرت دولتي را جدي گرفته و به نتيجه برساند». با اين حال، اكثر كارشناسان بر اين عقيده هستند كه افغاني‌ها هنوز براي استفاده صحيح از مبالغ اهدايي آمادگي ندارند. با اين حال توافق شد كه از اين به بعد 50 درصد كمكهاي مالي از طريق بودجه دولتي افغانستان توزيع شود.
مقامات افغانستان از اين مسئله شكايت دارند كه تنها بخش كوچكي از پول‌هايي كه جامعه جهاني براي طرح‌‌هاي عمراني كشورشان واگذار ميكند، را دريافت ميكنند. نجيب مانلي، مشاور وزارت دارايي افغانستان در مصاحبه با روزنامه انگليسي زبان «افغانستان تايمز» گفت: «ما بايد خودمان روي پاي خود به‌ايستيم. به ما مي‌‌گويند: شما فساد مالي داريد. ولي ما با اين پديده شوم مبارزه مي‌‌كنيم. اين مسأله اينقدر حاد نيست. در اين زمينه سوء تفاهم شده است. ما حاضريم اين شبهات را بر طرف كنيم». وي گفت كه مجلس سناي آمريكا چند هفته پيش از تصويب لايحه قانون درباره پرداخت 4 ميليارد دلار به افغانستان خودداري كرد و اينكه اتحاديه اروپا پرداخت 600 ميليون يورو را به حال تعليق در آورد. اين مشاور دولت افغانستان گفت: «آنها به بهانه فساد مالي اين كار را كردند. ولي من براي آنها نامه‌اي با پاسخ مفصل به همه سئوالات ارسال كردم. اميدوارم كه اين پول بزودي واصل شود».
ديروز زلمي رسول، وزير امور خارجه افغانستان اعلام كرد كه ارتش افغانستان تا 4 و حد‌‌‌اكثر 5 سال ديگر قادر خواهد شد رياست همه عمليات جنگي در اين كشور را تحت كنترل كامل خود درآورد. وي به مسأله مالي هم توجه خاصي كرد و گفت: «مبالغ هنگفتي كه حاميان خارجي پرداخت مي‌‌كردند، براي طرح‌‌هايي خرج شد كه براي ما اولويت نداشتند. ما مي‌‌توانستيم از اين پول استفاده بهتري بكنيم». حامد كرزي كه همه پول‌‌هاي وعده داده شده را دريافت نكرده، ظاهراً انتظار ديگري نداشت و از نتايج كنفرانس راضي شد. آنچه كه در اين اجلاس حاصل شد، براي آمادگي مناسب براي برگزاري انتخابات پارلماني 18 سپتامبر كفايت ميكند.
البته بايد به اين مسئله توجه داشت كه پايتخت افغانستان هنوز هيچ شباهتي به يك شهر امن ندارد. همه جاي كابل پاسگاه‌‌هاي نظامي با حضور نظاميان آمريكا و كشورهاي ديگر ناتو قرار دارند. ماشين‌ها براي عبور از اين »كمربند فولادي» صف مي‌‌كشند كه اين كار در گرماي كابل نه تنها طاقت‌فرسا، بلكه خطرناك است، زيرا شبه نظاميان اغلب به اين اماكن تجمع مردم تيراندازي يا ماشين‌ها منفجر ميكنند. البته، در جريان برگزاري نشست كابل تمام شهر براي عبور هيأت هاي نمايندگي بلندپايه خارجي آماده شده بود. شهر در واقع مرده بود. فقط افراد نيروهاي ويژه افغانستان و اسب‌سواران با لباس‌هاي رنگين محلي ديده مي‌شدند كه ميشد آنها را گارد احترام محسوب كرد. ديروز پرواز سرگئي لاوروف وزير از كابل براي 40 دقيقه به تأخير افتاد، زيرا در نزديكي باند فرودگاه خمپاره‌هاي منفجر نشده كشف شده بود. لاوروف گفت: «اين كنفرانس، نشاندهنده تحكيم مواضع دولت افغانستان است. ولي هنوز كار‌هاي زيادي در پيش است».