پکن - ایرنا - «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن قرار است بعد از چهار دهه به عنوان نخستین مقام ارشد این کشور از فردا چهارشنبه به تهران سفر کند سفری که کارشناسان معتقدند با توجه به شرایط خاص منطقه می تواند علاه بر توسعه و تقویت روابط دو جانبه، باعث کاهش تنش ها در منطقه نیز شود.

از دیدگاه تاریخی و بر اساس اسناد و شواهد موجود، ایران و ژاپن دارای روابط بسیار نزدیک، دوستانه و مطلوب هستند غیر از مساله تأمین انرژی برای ژاپن در عصر حاضر و حمایت این کشور از برجام، دو کشور در چند دهه گذشته مناسبات مثبتی را رقم زده‌اند به طوری در دوران تحریم‌های انگلیس در سال ۱۹۵۰ میلادی علیه صنعت نفت ایران نیز ژاپنی‌ها بودند که با اعزام نفتکشی به ایران، این تحریم‌ها را بی نتیجه گذاشتند.

حدود سه دهه پس از این واقعه نیز "شینتارو آبه" پدر نخست وزیر فعلی که وزیر خارجه وقت ژاپن بود در جریان جنگ تحمیلی برای میانجیگری به عراق و ایران سفر کرد آن زمان آبه جوان هم که معاون پدرش بود در این سفرها حضور داشت و تجربه آن تلاش‌ها را هم دارد.

ژاپن به عنوان یکی از کشورهای دوست ایران که در سال جاری میلادی نیز جشن نودمین سالگرد برقراری روابط دیپلماتیک را با تهران برگزار کرد همواره از برجام حمایت کرده است توکیو اگرچه عضو شش کشوری که این قرارداد را امضا کردند نبود اما با تصمیم ترامپ که یک سال قبل اعلام کرد از برجام خارج می‌شود مخالفت کرد و در این مدت نیز بارها و بارها از آمریکا خواسته است برایش معافیت خرید نفت ایران صادر کند.

توکیو از یک سو رابطه دوستانه‌ای با ایران دارد و از سوی دیگر نیز ۹۰ درصد نفت و انرژی مورد نیاز خود را به عنوان سومین اقتصادی بزرگ دنیا از خاورمیانه تأمین می‌کند همین دو دلیل کافی است تا این کشور تمایلی به بی ثباتی منطقه نداشته باشد و با توجه به مناسبات گرمی که با ایران و آمریکا دارد می‌تواند در تهران راجع به راهکارهای برون رفت از شرایط موجود رایزنی کند.

ژاپن از جمله کشورهایی است که همواره به عنوان پل ارتباطی آمریکا و دیگر کشورها عمل کرده است بی طرفی ژاپن در این ارتباطات موجب شده است تا شرایط بهتری برای کمک به ثبات منطقه داشته باشد.
توکیو در مجموع به دنبال گسترش روابط اقتصادی و دیپلماتیک با کشورهای منطقه است، از آنجایی که "شینزو آبه" روابط دوستانه‌ای با "دونالد ترامپ" رئیس جمهوری آمریکا و همچنین "حسن روحانی" رئیس جمهوری اسلامی ایران دارد و با دو طرف بارها ملاقات و گفت و گو کرده است سفر وی این قابلیت را دارد که زمینه ساز کاهش تنش‌ها در منطقه شود.

شکی نیست سفر آبه به تهران به عنوان سفر اولین نخست وزیر این کشور به ایران در چهار دهه گذشته، دستاوردهای زیادی خواهد داشت بالاترین دستاورد آبه در مذاکرات به باور بسیاری از ناظران این است که راه را برای کاهش تنش‌ها فراهم کند.

از سوی دیگر ژاپن اگرچه عضو برجام نیست و نمی‌تواند به صورت مستقیم در این زمینه کاری انجام دهد اما دستکم می‌تواند ایران را به ماندن در برجام دعوت کند و از کشورهای اروپایی و چین هم بخواهد شرایط تأمین منافع ایران از قبل برجام را رعایت کنند شاید با همین نیت بود که وزیران دفاع ژاپن و روسیه هفته گذشته درباره برجام با یکدیگر بحث و تبادل نظر کردند به طوری که روسیه هم از تلاش‌های توکیو برای برون رفت از این وضعیت استقبال کرده است.

ایران یکی از بزرگترین منابع تأمین انرژی ژاپن در سال‌های اخیر بوده است تا قبل از سال ۲۰۱۲ میلادی نزدیک به ۱۰ تا ۱۵ درصد از نفت مورد نیاز ژاپن از ایران تأمین می‌شد و بعد از تحریم‌ها نیز ایران همچنان ۵ درصد از نفت مورد نیاز توکیو را تأمین می‌کرد.

ایران شاید به دلیل تحریم‌ها نتوانسته است تأمین کننده بزرگ‌تری برای نفت ژاپن باشد و برخی از کشورها نظیر عربستان نفت بیشتری به ژاپن صادر می‌کنند اما پیشنیه روابط اقتصادی دو کشور در عرصه انرژی بسیار با اهمیت است.

شینزو آبه نخست وزیر ژاپن در مجموع در راستای تلاش‌های خود برای کاستن از تنش‌ها به تهران سفر می‌کند او جدا از مساله روابط خوب با ایران و نفت، دلایل دیگری نیز برای این کار دارد.

یکی از این دلایل این است که می‌خواهد نقش ژاپن را در مسائل بین الملل برجسته کند و دیپلماسی فعالی را برای کشورش رقم بزند کارشناسان معتقدند او شاید در تلاش‌هایش برای مذاکره با کیم جونگ اون رهبر کره شمالی نا کام بوده است اما با سفر به ایران دستکم می‌تواند این نقش خود را فعال‌تر کند.

از سوی دیگر نخست وزیر ژاپن به موفقیت‌های دیپلماتیک نیاز دارد انتخابات مجلس این کشور تابستان امسال برگزار می‌شود و نقش ابه در کاهش تنش‌های ایران و آمریکا می‌تواند دست او را در این انتخابات بالا ببرد.

برای هر مقامی در هر کشوری موفقیت در اقدامات دیپلماتیک سرنوشت ساز است آبه گام در مسیری دشوار گذاشته است یکی از سخت‌ترین مأموریت‌های دیپلماتیک را پیش رو دارد اما به هر صورت نیت خیرخواهان نخست وزیر ژاپن و روابط گرم و مثبت او با هر دو کشور ایران و آمریکا ضامن قوی برای موفقیت‌های آتی او محسوب می‌شود.

گزارش: مسعود احمدی خبرنگار ایرنا در پکن