بولتن ویژه بازتاب سخنان مدويديف در خصوص توان هسته‌اي ايران
روزنامه «راسيسكايا گازي‌يِتا»، 13 جولاي 2010، نوشته ولاديمير كوزمين
اين روزنامه ضمن تشريح سخنان دميتري مدويديف، رئيس جمهور فدراسيون روسيه در جلسه با سفرا، در آغاز مطلب با حروف بزرگ چنين مطلبي را آورده است: «روسيه با نگراني فزاينده‌اي به برنامه هسته‌اي ايران مي‌‌نگرد. مسكو به اين نتيجه رسيده كه تهران به اين توان نزديك شده كه به طور مستقل سلاح هسته‌اي توليد كند. اين مطلب توسط دميتري مدويديف رئيس جمهور فدراسيون روسيه در جلسه با سفرا و نمايندگان دائمي روسيه در سازمان‌‌هاي بين‌المللي كه ديروز در وزارت امور خارجه روسيه برگزار شد، اعلام شد». در اين مطلب تمام قسمت سخنراني مدويديف درباره ايران و برنامه هسته‌اي ايران نيز آورده شده و به عنوان يكي از مهم‌ترين قسمت‌هاي سخنراني مبسوط وي معرفي شده است. در ميان برداشت‌‌هاي ديگر از سخنان رئيس جمهور روسيه، به تأكيد وي بر فعال شدن وزارت امور خارجه در فعاليت‌‌هاي خود و تعيين شركاي همكاري مناسب براي روسيه اشاره شده است.
شكستن قواعد و موازين
روزنامه «ورميا نوواستي»، 13 جولاي 2010، نوشته باريس كايماكوف
به نوشته اين روزنامه، دميتري مدويديف در سخنان خود چند مطلب هيجان‌انگيز بر زبان آورد و از جمله اظهار داشت كه كشور مشكل‌زايي چون ايران «بهترين نوع رفتار را از خود نشان نمي‌‌دهد» و به تواني نزديك مي‌شود كه مي‌‌تواند با استفاده از اين سلاح هسته‌اي بسازد. از سوي ديگر، او احتمال قطع گفتگو با تهران را «شكست دسته‌جمعي ما» دانست. رئيس جمهور در خصوص ايران به بسنده نكردن به اقدامات يك‌جانبه دعوت و تأكيد نمود كه «تحريمها قاعدتاً نتيجه مطلوبي نمي‌‌دهد». اين روزنامه به آن بخش از سخنان رئيس جمهور روسيه توجه كرده كه به تشكيل ائتلاف بهروزآوري با اروپا و ايالات متحده اختصاص دارد. وي همچنين از آغاز بررسي انديشه انعقاد پيمان جديد امنيت اروپايي ابراز خرسندي كرد. رئيس جمهور به ديپلماتهاي روس توصيه كرد از رويارويي دوري جويند و به صورت باز كار كنند. توصيه او اين بود كه «احكام و كليشه‌‌هاي جا افتاده ذهني را بشكنند كه البته اين كار ساده نيست».
خبرنگار روزنامه «ورميا نوواستي» از صحبت‌هاي خود با ديپلمات‌‌هايي كه در ملاقات حضور داشتند، فهميد كه آن‌ها اين ملاقات‌‌ها را براي خود بسيار مفيد مي‌‌دانند، زيرا رهنمودهاي سياسي را به صورت دست اول دريافت مي‌كنند. ديپلماتها به خصوص از تدوين و تصويب قانون جديد درباره خدمت ديپلماتيك خوشحال شدند. ولاديمير ميخايلوف، سفير روسيه در سري‌‌لانكا در اين خصوص اظهار داشت كه كار در خارج از كشور با خدمت در دستگاه مركز وزارت امور خارجه فرق ميكند: ديپلماتها از ميهن دور هستند، همسران آن‌ها تخصص حرفه‌اي خود را از دست مي‌‌دهند و فرزندان آن‌ها در بعضي كشورها نمي‌‌توانند تحصيلات خوبي كسب كنند كه اين وضع بايد از نظر مالي و به وسيله امتيازات اجتماعي جبران شود.
بهروزآوري وزارت امور خارجه
نشريه «ر‌‌ب‌‌كا ديلي»، 13 جولاي 2010، نوشته وياچسلاو لئونوف
اين روزنامة اقتصادي به موضوع اساسي سخنان دميتري مدويديف يعني كمك ديپلماسي به نوسازي اقتصاد روسيه توجه جلب كرد. كارشناسان خاطر نشان مي‌كنند كه در شرايط به روز آوري كشور، محور غرب به كانون اصلي سياست خارجي روسيه تبديل مي‌شود و ايالات متحده و اتحاديه اروپا شركاي كليدي روسيه هستند. اين روزنامه بين پيام رئيس جمهور به پارلمان فدرال در نوامبر سال گذشته و اين سخناني در برابر ديپلماتها ارتباط برقرار كرده و مي‌‌نويسد كه دميتري مدويديف در سال 2009 هم به جلب كمك و سرمايه غرب براي نوسازي اقتصاد روسيه تأكيد كرده بود.
او در آن زمان تأكيد كرده بود كه تلاش در جهت تقويت اقتصاد كشور، معيار اساسي ارزيابي كارآيي خدمت ديپلماتيك خواهد بود و حالا كه نظام روابط بين الملل تغيير ميكند، بايد از فرصت جديد استفاده كرد تا مسايل اقتصادي داخلي روسيه به بهترين وجه حل و فصل شوند. مسكو بعد از راه‌اندازي طرح به روز آوري، با واشنگتن قرارداد درباره تسليحات راهبردي تهاجمي را امضا كرده و به تحريمها عليه ايران رأي داد. آلكسي ماكاركين معاون رئيس مركز فناوري‌‌هاي سياسي در اين رابطه خاطر نشان كرد كه در شرايطي كه بايد فناوري‌‌هاي جديد را به كشور جلب كرد، غرب در صدر اولويت‌‌هاي خارجي روسيه قرار مي‌‌گيرد، چرا كه «اصول‌گرايان ايراني و هوگو چاوز رئيس جمهور ونزوئلا از اين نظر چيزي ندارند كه به روسيه بدهند».
ماكاركين افزود: «روسيه در سال‌‌هاي گذشته از دوستي با ايران و ونزوئلا به عنوان بخشي از بازي عليه ايالات متحده استفاده مي‌‌كرد، زيرا حمايت واشنگتن از يوشنكو و ساكاش ويلي باعث بروز تنش روز افزون در روابط واشنگتن – مسكو مي‌شد. ولي اكنون اين امر حالت مبرم خود را از دست داده، چرا كه كسي حاضر نيست با اين رژيم‌‌ها مغازله كند. البته، روسيه از برقراري روابط حسابگرانه با چاوز، ساير كشورهاي آمريكاي لاتين، چين، هند، تركيه و كشورهاي عربي امتناع نمي‌‌كند. ولي آن‌ها نمي‌‌توانند اولويت داشته باشند».
ضرورت بهروزآوري
نشريه اينترنتي «وزگلياد»، 12 جولاي 2010، نوشته آليسا لوگوفسكايا
اين نشريه خاطر نشان ميكند كه رهبر روسيه در سخنان خود در برابر ديپلماتها براي اولين بار اظهار داشت كه ايران به آن سطح توان فني نزديك مي‌شود كه به آن امكان ساخت سلاح‌‌هاي هسته‌اي را خواهد داد. با اين وجود، وي با اعمال تحريمهاي فوري جديد عليه جمهوري اسلامي مخالفت كرد و گفت كه قطع گفتگوي جامعه جهاني با تهران «شكست دسته جمعي ما خواهد شد». سرگئي كاراگانوف، رئيس هيأت رئيسه شوراي سياست خارجي و دفاعي روسيه در اين رابطه به روزنامه «وزگلياد» گفت كه مقامات روسيه ظاهراً قبول كردند كه نمي‌‌توان جلوي توسعه برنامه هسته‌اي ايران را گرفت و اينكه بايد اين واقعيت را به رسميت شناخت. ولي مسكو از اين بابت دچار پريشاني خاطر نمي‌شود. كاراگانوف معتقد است كه روسيه نمي‌‌خواهد و نبايد عليه ايران تحريمهاي جداگانه‌اي طراحي و اعمال كند.
دميتري مدويديف به تأمين امنيت مرزهاي شرقي روسيه نيز اشاره كرد. سرگئي كاراگانوف اظهارات رئيس جمهور را به عنوان اشاره به خطر بالقوه ناشي از چين تلقي نمي‌‌كند. كاراگانوف گفت كه ضعف خطرناك روسيه در خاور دور احساس مي‌شود، به خصوص ضعف اقتصادي. مناطق زيادي به چين واگذار مي‌شود و برنامه جامع توسعه اين منطقه طراحي نمي‌شود. به عقيده اين كارشناس، مدويديف با اظهارات خود به پكن اين علامت داد كه چين نمي‌‌تواند با اعمال فشار مسكو را به اتخاذ تصميماتي وادار كند. كاراگانوف پيام مدويديف را چنين تعبير كرد: «ما بر مرزهاي شرقي خود نظارت دقيقي مي‌‌كنيم». گفتني است كه اين ملاقات دوم دميتري مدويديف با ديپلماتها بود.
شكاف ايران
نشريه اينترنتي «وزگلياد»، 12 جولاي 2010، نوشته اولسيا بلوبورودوا
اين نشريه در دومين مطلب خود درباره سخنراني دميتري مدويديف در برابر ديپلماتهاي روس در موضوع ايران تمركز كرده و نوشت كه براي اولين بار مواضع روسيه و آمريكا درباره برنامه هسته‌اي ايران به هم لغايت نزديك شده است. مدويديف براي اولين بار طي يك سخنان علني قبول كرد كه ايران تقريباً به تواني دست يافته است كه براي ساخت سلاح‌‌هاي هسته‌اي كفايت ميكند. قبلاً او از ايران فقط به خاطر پنهان‌كاري و امتناع از همكاري با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي انتقاد كرده بود. با اين حال، رئيس جمهور به در نظر گرفتن واقعيت جديد و عدم اعمال تحريمهاي جديد دعوت كرد. چند ساعت قبل از سخنان رئيس جمهور روسيه، تهران اعلام كرد كه حاضر است تا سپتامبر سال آينده توليد مستقل سوخت هسته‌اي را شروع كند. اين مطلب توسط علي اكبر صالحي معاون رئيس جمهور و رئيس سازمان انرژي اتمي ايران اعلام شد. گفتني است كه قبلاً مسئولين عالي‌رتبه روسيه با حس نگراني كمتري درباره مسأله هسته‌اي ايران اظهار نظر مي‌‌كردند. براي مثال، ولاديمير پوتين در سخنان فوريه سال 2007 خود به فقدان دلايل براي ادعاهايي كه ايران موشك‌‌هايي دارد كه اروپا را تهديد كنند، اشاره كرد. دميتري مدويديف تا زمان اخير شريك همين موضع‌گيري بود. ولي طي شش ماه اخير مواضع روسيه و آمريكا به هم نزديك‌تر شده و روسيه با شدت بيشتري با برنامه هسته‌اي ايران مخالفت كرد.
اين تحول در سپتامبر سال گذشته شروع شد كه معلوم شد كه ايران به صورت محرمانه كارخانه‌اي براي توليد سوخت هسته‌اي در نزديكي شهر قم ساخته است كه حتي مسكو از وجود آن اطلاعي نداشت. رهبر روسيه در نيويورك گفته بود كه مسكو حاضر است از تحريمهاي ضد ايراني پيشنهادي واشنگتن حمايت كند. موضوع تحريمهاي هوشمند در جريان سفر ماه مارس سال جاري هيلاري كلينتون، وزير امور خارجه آمريکا به روسيه مورد بحث و بررسي قرار گرفت. در ماه ژوئن روسيه در شوراي امنيت سازمان ملل متحد به تحريمها رأي داد ولي اين تحريمها براي ايران فاجعه‌بار نبود.
روسيه نمي‌‌خواهد گام‌‌هاي بيشتري بردارد، زيرا حتي آن تحريمهاي ملايم به روسيه لطمه زد. مسكو مجبور شد از صدور سامانه ضد هوايي اس-300 به ايران خودداري كند، ولي چين اعلام كرده كه مي‌‌تواند كپي اين سلاح‌‌ها را به ايران بفروشد. در هر حال، مسكو تا ماه اوت كه قرار است نيروگاه اتمي بوشهر راه‌اندازي شود، با اعمال تحريمها عجله نخواهد كرد. سرگئي كاراگانوف رئيس هيأت رئيسه شوراي سياست خارجي و دفاعي روسيه در اين رابطه اظهار داشت كه سئوال اين است كه آيا گروهي از كشورها مي‌‌توانند ايران را در آستانه برخورداري از سلاح‌‌هاي هسته‌اي متوقف كنند يا خير؟ يعني ايران مي‌‌تواند در عمل به قدرت هسته‌اي تبديل شود، ولي براي اجتناب از واكنش تند كشورهاي ديگر سلاح‌‌هاي هسته‌اي را نخواهد ساخت.
كاراگانوف افزود: «اگر ايران صاحب سلاح‌‌هاي هسته‌اي شود، نبايد به زياد نگران شد. هند، پاكستان و اسراييل كه به داشتن چنين سلاح‌هايي اعتراف دارند، از مدت‌ها پيش صاحب آن شده‌اند. ممكن است ايران از كشور دشمن خود الگو بگيرد». اكنون ايالات متحده و روسيه بايد به فكر امنيت كشورهاي ديگر منطقه باشند: «شنيدن برنامه‌‌هاي نابودي دولت اسراييل از زبان شخصيت هاي اول ايران اقدامي نگران كننده است. ولي اين فقط حرف است. كار به عمليات جنگي واقعي نخواهد كشيد». كاراگانوف تأكيد كرد كه تحريمها عليه ايران نه تنها به ضرر روسيه است، بلكه نتيجه مطلوبي نيز نخواهد داد. وي به عنوان مثال به رفتار كره شمالي اشاره كرد.
تغييرات ريشه‌اي در خط سياست خارجي روسيه
روزنامه «كامرسانت»، 13 جولاي 2010، نوشته ولاديمير سالوويوف
اين روزنامه معتقد است كه دميتري مدويديف، رئيس جمهور فدراسيون روسيه در جلسه با سفراي روسيه سخناني انقلابي ايراد كرده است. وي اتحاديه اروپا و ايالات متحده را شركاي كليدي روسيه دانست و اظهار داشت كه به روز آوري و ترويج دمكراسي در روسيه، هدف اساسي وزارت امور خارجه روسيه است. بر خلاف دفعه پيش كسي نگفت كه روسيه تقويت شده و اعتبار آن در جهان بيشتر شده است. همچنين گفته نشد كه روسيه از زانو بلند شده است (يكي از ديپلمات ها در گفتگوي خصوصي با خبرنگار كمرسانت گفت كه روسيه نه تنها از زانو بلند نشده، بلكه مانند سابق دراز كشيده است و تكان نمي‌‌خورد). بحث اساسي درباره ضرورت ايجاد تغييرات در روسيه و در اشخاصي بود كه سياست خارجي روسيه را اجرا مي‌كنند.
دميتري مدويديف در ميان اهداف سياست خارجي روسيه به »انساني كردن نظام‌‌هاي سياسي در جهان و به خصوص در داخل كشور خود» اشاره كرد. به نوشته »كامرسانت»، تا ديروز رهبران روسيه كه »هميشه با كشورهايي چون ايران و كره شمالي به آساني زبان مشترك پيدا مي‌‌كردند، هرگز چنين سخنان تندي را بيان نمي‌‌كردند. شنيدن اين حرف‌‌ها از زبان سياستمداران اروپايي و آمريكايي امري عادي‌تر محسوب مي‌شود». رئيس جمهور از كارمندان وزارت امور خارجه به خاطر ارسال گزارش‌هاي بي‌محتوا به مركز نيز انتقاد كرد. يكي از سفرا در اين زمينه به «كامرسانت» گفت: «به آن‌ها گفتند كه رئيس جمهور مي‌‌تواند در اينترنت گزارش همه حوادث جهاني را بخواند. آن هم زودتر از دريافت گزارش از سفارت‌ها. از سفرا به خاطر فقدان تحليل حوادث در گزارش‌‌ها و نبودن پيشنهاد‌‌ها درباره رفتار در شرايط مختلف انتقاد كردند».
كنستانتين كاساچف، رئيس كميته امور بين‌‌الملل دوماي روسيه كه در قسمت علني و غيرعلني جلسه حضور داشت، گفت كه قسمت غيرعلني سخنان دميتري مدويديف بسيار شديد بود. اهداف جديد مطرح شده كه بسيج تمام توان ديپلماتيك را ايجاب ميكند. يك كارمند دفتر كرملين محتواي قسمت غير علني سخنان رئيس جمهور را چنين خلاصه كرد: »گفته شد كه بايد جهان‌بيني و مغز خود را تغيير دهيد يا از اين عرصه فعاليت خارج شويد». وي به عنوان نمونه شكاف فكري بين دميتري مدويديف و ديپلماتها به سخنان ولاديمير چيژوف نماينده دائمي روسيه در اتحاديه اروپا اشاره كرد كه از تأكيد اروپايي‌‌ها بر تأمين حاكميت قانون در روسيه و همكاري با جامعه مدني ابراز انزجار كرد. گويا او سخنان مدويديف را كه به همين امر دعوت كرده بود، نشنيده بود، اين در حالي است كه چيژوف يكي از ديپلماتهاي خوب وزارت امور خارجه محسوب مي‌شود. دميتري مدويديف در گفتگو با پيشكسوتان وزارت امور خارجه نيز تصريح كرد كه سرگئي لاوروف، وزير فعلي از آن‌ها حمايت ميكند، زيرا خودش بزودي «پيشكسوت» خواهد شد. همه و حتي لاوروف خنديدند. «كامرسانت» به صورت نامشخص و تلويحي اين حرف‌‌ها را به عنوان اشاره به امكان استعفاي لاوروف تعبير كرد.
منبع: ایراس