با اجرای برجام و ایجاد فضای مناسب تر بین المللی در مورد ایران ، تحیرت مثبتی در تجارب خارجی جمهوری اسلامی ایران روی داده است. به نظر می رسد با گذشت زمان و رفع برخی محدودیت های رسمی و غیررسمی تجارت خارجی در سطوح داخلی و خارجی و افزایش تعاملات و مراودات اقتصادی ایران با کشورهای مختلف، در آینده دثمرات ملموس تری از توافق   برجام در عرصه تجارت خارجی نصیب کشورخواهد شد .

البته، باید به این نکته نیز توجه داشت که استفاده مفید از فرصیت های برجام در راستا ی ارتقاء تجارت خارجی کشور، نیازمند عزم و ارادۀ جدی و فراهم کردن شرایط و الزامات چنین فضایی است.

در این میان ، هم افزایی و اجماع داخلی بر سر برنامه های اقتصادی و تجاری کشور و تداوم و تقویت دیپلماسی اقتصادی، می تواند شرایط بهره گیری مطلوب تر از فرصتهای موجود و ایجاد فرصتهای جدید را فراهم تر کند.

مقاله حاضر ساختار تجارت خارجی کشور را در دولت هیا ی دهم(1391-1388) و یازدهم ( 1395-1392) مورد مقایسه قرار داده و اثرات بالقوه و بالفعل توافق برجام بر تجارت خارجی کشوررا تحلیل می کند.

از آنجا که هدف گذاری های برنامه های توسعه و اسناد راهبردی کشوربر مبنای تجارت" کالای غیر نفتی" صورت گرفته، تجارت خدمات و صادرات میعانات گازیدر این مقاله در نظر گرفته نشده است.

دربخش اول این مقاله،  تراز تجاری، ارزش واحد صادرات و واردات، وضعیت شرکای تجاری و نسبت صادرات به واردات از جمله مهمترین محورهای تحلیل خواهند بود. در قسمت دوم، به تحلیل روندهای تجاری جدید و اثراتی که برجام بر سیاست های فعلی و آینده تجارت خارجی خواهد داشت پرداخته می شود.

نویسنده: مسعود کمالی اردکانی

منبع: فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 21 پاییز 1395