یک گام تا امضای پیمان مشارکت اقتصادی ایران و اتحادیه <اوراسیا>
الحاق به اتحادیه اوراسیا چند سالی است که از سوی دولت مورد پیگیری قرار گرفته است.البته طبق آخرین خبرها فاصله ایران برای پیوستن به این اتحادیه کاهش یافته و شاید تا پایان سال‌جاری میلادی ایران به این مجموعه بپیوندد و بتواند از تسهیلات تعرفه‌ای و تخفیف‌های گمرکی استفاده کند. لذا انتظار می‌رود با نهایی شدن توافقنامه تعرفه ترجیحی بین ایران و اتحادیه اوراسیا و فراهم شدن زمینه تسهیل مبادله کالا، حجم روابط تجاری بین طرفین افزایش قابل توجهی پیدا کند. البته یکی از اهداف ایران در پیوستن به اتحادیه اوراسیا رسیدن به بازار140 میلیون نفری روسیه است.روسیه نیز از اینکه ایران وارد اتحادیه اوراسیا شود استقبال کرده و حتی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری این کشور گفته است: مسکو خواهان پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا است و همچنین درباره امکان ایجاد منطقه تجارت آزاد بین ایران و اوراسیا تحقیقاتی انجام شده است.وی یادآور شده است: ایران شریک دیرینه روسیه است. ما باور داریم که روابط دوجانبه از تنش‌های مرتبط با ایران در پی برنامه هسته‌ای می‌کاهد.روسیه، قزاقستان، بلاروس، قرقیزستان و ارمنستان در سال ۲۰۰۰ اتحادیه اقتصادی اوراسیا را تشکیل دادند اما تا پیش از سال ۲۰۱۴ به ساز و کار صحیحی نرسیدند. پس از ایجاد اتحادیه گمرکی، این اتحادیه اقتصادی جان تازه‌ای گرفت و اکنون خیلی از کشورها برای الحاق به آن درخواست داده‌اند.
نشست ایران و اوراسیا در ایروان
روز گذشته نیز نشست اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایران در ایروان برگزار شد.مجتبی خسرو تاج قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت و علی اکبر مهر فرد قائم مقام وزیر جهاد کشاورزی به همراه معاونان وزارتخانه‌های صنعت، تجارت و کشاورزی کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا با هدف برگزاری ششمین دوره مذاکرات بررسی تعرفه‌های ترجیحی جلسه‌ای را برگزار کردند. در این دیدار خسرو تاج رئیس هیأت ایرانی و خانم نیکیشینا رئیس هیأت اتحادیه اقتصادی اوراسیا گزارشی از روند مذاکرات درخصوص کاهش تعرفه‌ها در راستای فراهم کردن زمینه امضای موافقتنامه تعرفه ترجیحی ارائه کردند و با اشاره به سه ساله بودن مدت اعتبار توافقنامه تعرفه ترجیحی و تأثیر مثبت آن بر معرفی پتانسیل‌ها افزود: این همکاری می‌تواند زمینه ارتقای همکارهای بیشتر بین طرفین را فراهم آورد. وی همچنین با اشاره به ظرفیت ها و پتانسیل‌های اتحادیه اوراسیا و جمهوری اسلامی ایران در زمینه همکاری های اقتصادی بر تلاش دو طرف جهت ارتقای روابط تجاری بین این اتحادیه با جمهوری اسلامی ایران تأکید و ابراز امیدواری کرد که با انجام این دور از مذاکرات، زمینه امضای موافقتنامه تعرفه ترجیحی بین اتحادیه اوراسیا با جمهوری اسلامی ایران فراهم شود.
محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت هم معتقد است: امیدواریم با امضای موافقتنامه بازرگانی آزاد با اتحادیه اقتصادی اوراسیا، حجم مبادلات بازرگانی با کشورهای عضو این اتحادیه را افزایش دهیم.
چرا پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا سودمند است؟
روسیه، ارمنستان، قزاقستان، بلاروس و قرقیزستان اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا هستند که 2/2 تریلیون دلار تولید ناخالص داخلی و 3/1 تریلیون دلار تولیدات صنعتی دارند و همچنین تجارت خارجی کشورهای عضو به خارج از اتحادیه بالغ بر 877 میلیارد دلار یعنی برابر 7/3 درصد صادرات و 3/2درصد واردات کل جهان است. اتحادیه اقتصادی اوراسیا که با ایران برنامه همکاری‌های گسترده تجاری و اقتصادی را تنظیم کرده است، جمعیتی معادل 180 میلیون نفر را در برمی‌گیرد. ویتنام از ماه مه 2015تفاهمنامه منطقه تجارت آزاد با این اتحادیه را امضا کرده است و چین، ترکیه، تونس، هند، نیوزیلند و مغولستان نیز خواهان ایجاد چنین منطقه آزاد مشترکی هستند.
برقراری تعرفه تجارت ترجیحی بین کشورها که معمولاً با کاهش تعرفه واردات و حقوق گمرکی همراه است، یکی از روش‌های مهم برای گسترش مبادلات تجاری و رونق اقتصادی محسوب می‌شود. در این روش براساس توافقی که بین دولت‌ها صورت می‌گیرد، تعدادی از کالاهای مهم و اصلی از کاهش یا تخفیف عوارض گمرکی برخوردار می‌شوند.
این اقدام موجب می‌شود کالا با قیمت مناسب تری به بازار هدف برسد و قدرت رقابت‌پذیری آن بیشتر شود.
برپایه برنامه‌ریزی‌ها، هیأت‌های ایران و اتحادیه اقتصادی اوراسیا به مذاکره برای ایجاد تسهیلات بیشتر برای دسترسی آسان‌تر به بازارهای یکدیگر از جمله توافق درباره تعهدات تعرفه‌ای ادامه می‌دهند.
فایننشیال‌تایمز هم از پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا خبر داده و نوشته است: «اتحادیه اقتصادی اوراسیا که در رأس آن مسکو قرار دارد، به منظور عمیق کردن روابط با تهران، نهایی شدن توافق تجارت آزاد با ایران تا پایان سال میلادی جاری را هدف گرفته است. نخست‌وزیران اتحادیه اقتصادی اوراسیا مصمم شدند مذاکرات با تهران را اولویت اول خود قرار دهند.
پدرام سلطانی، نایب رئیس اتاق ایران هم از اهمیت حضور ایران در اوراسیا صحبت کرده و اظهار داشته است:اگر ایران عضو این اتحادیه شود صادرکنندگان می‌توانند فعالیت‌های خود را توسعه دهند.اتحادیه اقتصادی اوراسیا، هفت هدف عمده را دنبال می‌کند. تسهیل تجارت، ایجاد بازار مشترک در حوزه کشورهای مستقل هم سود عضو، حذف تدریجی قوانین گمرکی در داخل اتحادیه، برقراری تعرفه خارجی مشترک در میان کشورهای عضو، هماهنگ‌سازی تشریفات گمرکی، جابه‌جایی آزاد کالا، سرمایه، نیروی کار و خدمات در مرزهای اوراسیا، برقراری سیاست مشترک درزمینه انرژی، صنعت، کشاورزی و وسایل نقلیه، اهداف این اتحادیه را تشکیل می‌دهند.در حال حاضر، ایران با هر ۵ کشور عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا دارای موافقتنامه سرمایه‌گذاری دوجانبه (BIT) است و راه چندانی تا امضای موافقتنامه سرمایه‌گذاری در اوراسیا باقی نمانده است.
افزایش صادرات با پیوستن
به اتحادیه اقتصادی اوراسیا
ولی افخمی راد رئیس سابق سازمان توسعه تجارت درباره حضور ایران در اوراسیا به «ایران» گفت:طی سه ماه سال‌جاری میزان صادرات کشور کاهش یافته است لذا برای توسعه صادرات می‌توان بر دو موضوع عضویت در اتحادیه اوراسیا و شناور شدن نرخ ارز برنامه‌ریزی کرد.حضور در اتحادیه اوراسیا کمک می‌کند تا حجم تجارت ایران روند صعودی به خود بگیرد و دیگر ایران درگیر بازرسی و سایر فرآیندهای جابه‌جایی کالا نمی‌شود چرا که عملاً با این عضویت به کشورهای اروپایی می پیوندیم.
مجتبی خسروتاج رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران هم گفته است: دست‌کم 50 درصد از اقلام تجارت فعلی ایران با کشورهای اوراسیا باید مشمول تعرفه ترجیحی شود و 50 درصد دیگر نیز با افزودن کالای جدید و وضع تعرفه‌های ترجیحی دیگر سبب توسعه روابط شود. یکی از اهداف ما رسیدن به بازار روسیه است.اکنون دو کشور سالانه حدود دو میلیارد دلار مبادله دارند که با عضویت در اوراسیا این عدد به 10میلیارد دلار می‌رسد.