به عنوان یک استارت آپ در حال رشد، این احتمال وجود دارد که به بودجه ای بیش از آنچه خود، خانواده یا دوستانتان قادر به تامین آن باشید، نیاز پیدا کنید. شما باید درباره ترفندهای جذب و افزایش سرمایه به همان اندازه خلاق باشید که در مورد فوت و فن رشد و افزایش مشتریانتان هستید.

برای موفق بودن می بایست منابع مالی متعددی برای حمایت از رشد و توسعه تان کشف کنید. مشکل اینجاست که به نظر می رسد برخی از بنیانگذاران استارت آپ ها، بالا رفتن بودجه را به عنوان یک نشان افتخار تلقی می کنند. به دست آوردن حجم زیادی کمک مالی اگرچه متاثرکننده و خوشایند است، اما باید توجه داشت که مقصود شما صرف افزایش بودجه نیست، بلکه هدف دستیابی به نتایج مورد نظر است.

به عبارت دیگر، جذب سرمایه نه هدف، بلکه وسیله ای است برای رسیدن به اهداف استارت آپ تان. افزایش بودجه به معنای باز کردن قفل برای ورود به مراحل بعدی رشد است. مقصود اصلی از جذب سرمایه، دستیابی به نتایج مورد نظر در هر مرحله از فعالیت استارت آپ تان است. اینکه نتایج چه باشند، کاملا به این بستگی دارد که چه اهدافی را در نظر می گیرید و دنبال می کنید. بسیاری از بنیانگذاران استارت آپ ها متوجه نیستند که منابع مختلفی برای تامین سرمایه وجود دارد.

جایی که شما برای گرفتن و جذب سرمایه می روید، تا حد زیادی به این بستگی دارد که استارت آپ شما در چه مرحله ای از پیشرفت قرار دارد. به یاد داشته باشید که در هر مرحله شما واقعا در تلاش هستید تا استارت آپ تان را با موفقیت رشد و توسعه دهید، آنچه شما می خواهید انجام دهید، درواقع دستیابی به نیروی محرک و افزایش ارزش شرکت تان است.

در مرحله «جست وجو برای سرمایه» ممکن است مقدار کمی پول برای برداشتن قدم اول قرض بگیرید. محتمل ترین منبع کمک مالی شما، هنگامی که خانواده و دوستان تان چیزی برای کمک کردن به شما ندارند، قرض ها و وام های سنتی است. از نظر ما بانک ها سنتی هستند، چرا که بسیار محافظه کارند. استارت آپ ها و کمک های مالی محافظه کارانه بانک ها معمولا آب شان در یک جوی نمی رود.

اما اگر وثیقه ای مطمئن (مانند یک خانه) دارید که می توانید به آن اتکا کنید و به بانک نشان دهید که توانایی بازپرداخت وام (حتی در صورت شکست استارت آپ تان) را دارید، پس ارزشش را دارد که گفت و گو و مذاکره ای با بانک داشته باشید.

اگر شما هنوز به مرحله درآمدزایی و بازدهی نرسیده اید، این شیوه چندان موثر نخواهد بود، مگر اینکه یک منبع درآمد داشته باشید که به شما کمک کند بدهی های تان را پرداخت کنید. اما اگر می توانید پول قرض کنید، نکته مثبتش این است که سهامی از دست نمی دهید و حداقل می دانید هزینه های ثابت تان چه مقدار است.

هنگامی که اندیشه و راهکارتان را سنجیدید، ممکن است با راه اندازی یک کمپین سرمایه گذاری جمعی نشان دهید که اندیشه تان نیروی محرکه لازم را دارد. سرمایه گذاری جمعی معمولا بر اساس یک پروژه کار می کند:

شما برای یک نتیجه و درآمد ثابت پول جمع آوری می کنید. این روش کاملا برای پروژه های خلاقانه (مانند فیلم ها و آلبوم ها) مناسب است، ولی نه برای شرکت های اجاره نرم افزار (SaaS)، پس اگر محصول استارت آپ شما سخت افزاری است، این روش ارزش تحقیق و پیگیری دارد.

یک مثال خوب در این زمینه ساعت پبل (Pebble) است که مدت زیادی پیش از روی کار آمدن ساعت اپل، 20 میلیون دلار سرمایه جذب کرد. این یک راه عالی است برای ای نکه قبل از تولید نهایی و توزیع محصولتان بفهمید آیا علاقه کافی نسبت به محصولتان وجود دارد یا خیر.

یک کمپین موفق نشان می دهد که نیروی محرک اولیه وجود دارد و این همان چیزی است که سرمایه گذاران به آن توجه می کنند و به دنبالش هستند. حالا که موتور محرک را نشان داده اید، با کمک سرمایه گذار (Angel Investors) می توانید سرمایه اولیه خود را به حدی برسانید که بتوانید از کمک مالی دولتی نیز بهره مند شوید.

فروش سهام محتمل ترین راه برای جذب سرمایه و به حد نصاب رساندن سرمایه اولیه تان برای دریافت کمک های مالی دولتی و وام است. اکثر برنامه های کمک های مالی دولتی شما را ملزم می کنند تا 25 یا 50 درصد سرمایه اولیه را فراهم کرده باشید، بنابراین شما نیاز دارید راهی بیابید تا این مبلغ را جمع آوری کنید. برخی شرکت ها پیش از شروع کار به شما کمک می کنند بتوانید فعالیت خود را آغاز کنید. با این وجود، شما احتمالا باید یک سری هزینه های اولیه انجام دهید تا بتوانید بعدا آنها را دریافت کنید.

سرمایه گذار

سرمایه گذاران عمدتا افرادی با شبکه های ارتباطی ارزشمند و قوی هستند که در فعالیت خود موفق بوده اند. در دنیا معمولا چنین سرمایه گذارانی بین 25 تا 250 هزار دلار از طریق خرید سهام یا سند قابل تبدیل (بدهی قابل تبدیل به سهام) سرمایه گذاری می کنند.

فرشته ها به همان میزان که سرمایه گذاری پولی می کنند، سرمایه ارزشمند تجربیات و ارتباطات خود را نیز به اشتراک می گذارند. سرمایه گذاران فرشته تا حدودی منزوی و سخت یاب هستند! تعدادی از آ نها به طور غیرمستقیم و از طریق سرمایه گذاری و خرید سهام در مرحله کشت ایده (seed funding) عمل می کنند، مانند برخی از این سرمایه گذاران در دنیا این امکان را فراهم می کنند که اگر دارای شرایط مشوق های مالیاتی تحقیق و توسعه (R&D tax incentive) هستید، بستر کار خود را گسترش دهید.

برای نمونه مشوق های مالیاتی تحقیق و توسعه به علت دسترسی آسان عموما بزرگ ترین مرجع سرمایه گذاری استارت آپ ها در استرالیا هستند. مشوق های مالیاتی تحقیق و توسعه غیررقابتی هستند. اگر شما در مرحله پیش از بازده هستید، می توانید 43.5 درصد از هزینه ای را که صرف تحقیق و توسعه کرده اید، نقدا دریافت کنید.

این به عنوان بخشی از فرایند درخواست بازگشت مالیات انجام می شود. در استرالیا منبعی دیگر برای جذب سرمایه در پروژه هایی که تا حدی پیش رفته اند، تامین مالی در پروژه های پیشرفته تحقیق و توسعه (R&D forward financing) است؛ منبعی جالب توجه و جدید در تامین سرمایه استارت آپ ها در استرالیا که به لطف سرمایه گذارانی مانند گروه راکینگ هرس (Rocking Horse Group)  ایجاد شده است.

در شرایطی که بازپرداخت تشویقی مالیات تحقیق و توسعه تا انتهای سال تقریبا قطعی است، سرمایه گذاران تحقیق و توسعه آن مبلغ را زودتر به شما استارت آپ ها قرض می دهند تا بتوانند در طول سال فعالیت های تحقیق و توسعه خود را ادامه دهند. در انتهای سال، قرض خود را به وسیله بازپرداخت تشویقی مالیات تسویه کنند.

این روش همچنین می تواند کمک کند تا نیاز کمتری به جذب سرمایه داشته باشند، این بدان معناست که سود بیشتری از استارت آپ عاید خود آنها خواهد شد. مرحله پایانی، شروع جذب سرمایه کارآفرینی (VC funds) برای استخدام افراد و گسترش سرمایه خارجی است.

سرمایه گذاران همیشه به دنبال به دست آوردن بهترین طرف معامله هستند، چرا که می دانند اگر کارها طبق برنامه پیش نرود، متضرر خواهند شد. بنگاه های سرمایه گذاری کارآفرینی، متخصصان مسائل مالی اند. آنها مدیرانی حرفه ای هستند که با سرمایه سرمایه گذارانشان کار می کنند. این سرمایه گذاران غالبا بازنشستگانی هستند که صرفا برای امتحان، مقدار کمی از سرمایه خود را به این گزینه جدید و متفاوت، سرمایه گذاری کارآفرینی، اختصاص داده اند.

در دنیا و کشورهایی که اکوسیستم استارت آپی قوی دارند، توصیه می شود که سرمایه گذاری کارآفرینی در مرحله اولیه نباید کمتر از 100 هزار دلار باشد و بهتر است به حدود 250 هزار دلار برسد. در مراحل بعدی این مقدار باید به 500 هزار تا یک میلیون دلار برسد.

البته اگر بخواهیم با مقیاس های اقتصاد ایران بسنجیم، شاید احتیاج و نیاز استارت آپ ها به اندازه ای نباشد که حتما چنین رقم های بزرگی به آنها تزریق شود. اما چیزی هم که مسلم است، اینکه این روزها بسیاری از استارت آپ ها با رقم های 20 تا 30 میلیون تومانی سرمایه گذار می گیرند، که این خود یک اشتباه بزرگ است.

در هر صورت منابع زیادی برای جذب سرمایه وجود دارند. ولی وقتی به سراغ آن ها می روید، چیزی که مهم است، علت احتیاج شما به آن مقدار پول است، والا جذب سرمایه به خودی خود مقصود نیست.

از: رویا پورکیا

منبع: ماهنامه سرآمد، شماره 31، دی 95