خودروهای الکتریکی
فربد زاوه - کارشناس صنعت خودرو
هرچند خودروهای الکتریکی پدیده‌ای نو در صنعت خودرو محسوب نمی‌شوند و عمری بیشتر از خودروهای سوخت فسیلی احتراق داخلی دارند، اما توسعه این خودروها به شکل خودروهای باتری‌دار و بدون نیاز به سیستم‌های کمکی مانند پانتوگراف در صنعت خودرو در دهه 20 میلادی متوقف شد. عمده‌ترین دلایل این توقف، برد محدود، زمان شارژ بالا، وزن زیاد سلول‌های ذخیره انرژی یا باتری و قیمت گزاف آنها در قیاس با یک خودروی احتراقی بود.
پیشرفت فناوری روی موتورهای احتراقی با سوخت فسیلی سبب شد صنعت خودرو به سرعت گسترش یابد و خودروهای الکتریکی و هیبریدی عملا جز در نمونه‌های آزمایشگاهی تولید نشوند. در اواخر دهه 50 و اوایل دهه 60، گسترش روزافزون خودروی شخصی در حمل و نقل شهری، سبب بحران‌های آلودگی در شهرهای بزرگ دنیا شد. این بحران‌ها سبب شد علاوه بر اعمال قوانین کنترل آلودگی خودروها، نگاه‌ها به سمت خودروهای برقی بازگردد. توسعه شدید اتوبوس‌های برقی با سیستم پانتوگراف یا به اصطلاح ترولی باس‌ها، حاصل همین رویکرد بود. تلاش برای ساخت خودروهای برقی باتری‌دار یا هیبریدی عملا تا دهه 90 بدون نتیجه تجاری بود. عمده مشکل پیش‌رو، وضعیت و مساله باتری‌ها از لحاظ قیمت، وزن و چگالی انرژی بود. در اواخر قرن گذشته، شرکت‌های تویوتا و هوندا، نمونه‌های تجاری خودروهای هیبریدی را به بازار عرضه کردند و عملا راه را برای ورود خودروهای برقی باز کردند. هرچند همچنان توسعه خودروهای برقی باتری‌دار چندان موفق نبود و نمونه‌های تولیدی هم در تیراژ محدود به بازار عرضه شدند.
در دهه اخیر به لطف توسعه ابزار الکترونیکی مانند موبایل‌ها و تبلت‌ها، فناوری باتری‌ها به سرعت پیشرفت کرد. باتری‌های نسل جدید سبک‌تر، ارزان‌تر و چگالی انرژی آنها بسیار بیشتر از انواع سنتی بود. توسعه فناوری باتری سبب شد خودروهای الکتریکی باتری‌دار مجددا در دستور کار مهندسان قرار بگیرد. ورود فناوری پیشرفته در موتورهای الکتریکی و عرضه نسل‌های جدید آن، سبب شد شرکت‌ها و استارت‌آپ‌ها نسبت به عرضه محصولات و خودروهای برقی با عملکردی مشابه خودروهای احتراقی اقدام کنند. در این بین، شرکت تسلا با عرضه اولین رودستر برقی توانست بردی معادل یک خودروی بنزینی را محقق کند. خودروی تسلا انقلابی در بازار خودروهای الکتریکی ایجاد کرد و راه را برای عرضه محصولاتی مانند نیسان لیف و انواع خودروهای هیبرید پلاگ این PHEV (خودروهای برقی- بنزینی با مد برق که می‌توانند بین 10 تا 20 کیلومتر بدون موتور احتراقی تردد کنند) باز کرد. خودروهای الکتریکی بسیار سریع‌تر از آنچه تصور می‌شد جای خود را در بازار یافتند و با توجه به مشوق‌های دولتی در همه بازارها، از فروش قابل‌توجه و خوبی برخوردار هستند.
خودروهای برقی برای همه‌گیر شدن، نیازمند توسعه زیرساخت‌های مورد نیاز خود نیز هستند. ایستگاه‌های شارژ سریع یا معمولی و توزیع کافی الکتریسیته برای کارکردن این خودروها ضروری است. در کشورهای پیشرفته، احداث این زیرساخت‌ها از مدت‌ها پیش شروع شده است. خودروهای برقی در تمامی کشورهای مورد توجه سیاستمداران و قانون‌گذاران بوده است، ولی عملیاتی شدن زیرساخت‌ها در کشورهای ژاپن، آمریکا، چین و برخی کشورهای اروپایی سرعت بیشتری دارد. هرچند این کشورها با استفاده از ترولی‌باس‌ها چندان با فناوری خودروهای برقی ناآشنا نبودند، ولی اجبار به کاهش آلودگی و گازهای گلخانه‌ای ناشی از حمل و نقل و تردد خودروهای شخصی، سبب شده است برنامه‌ریزی مدون و فشرده‌ای برای تبدیل بخش عمده‌ای از ناوگان در حال تردد در شهر به خودروی برقی صورت بگیرد. بسیاری از کشورهای اروپایی قوانین سخت‌گیرانه‌ای برای تردد انواع خودروهای احتراقی در داخل محدوده شهرها برای سال‌های 2025 تا 2030 برنامه‌ریزی کرده‌اند. لذا برای توسعه ناوگان برقی، توسعه زیرساخت‌های ایستگاه‌های شارژ با سرعت بیشتری باید اجرایی شود تا برنامه‌های بلندپروازانه توسعه ناوگان برقی اجرایی شود.
در بسیاری از کشورهای در حال توسعه، تلاش شده است، این فناوری هم همپای سایر فناوری‌ها به کشور وارد شود، لذا در بسیاری از این کشورها، تعرفه واردات این خودروها و حتی خودروهای هیبریدی را بسیار کاهش داده‌اند. هرچند این کاهش تعرفه در خودروهای هیبریدی جذابیت ایجاد می‌کند ولی در خودروهای الکتریکی به علت عدم توجه به زیرساخت‌ها و در دسترس نبودن ایستگاه‌های شارژ، موفقیتی در توسعه ناوگان خودروهای برقی معمولا به همراه نداشته است. اما الزام به حرکت به سوی خودروهای برقی یک الزام برای کشورهای توسعه یافته نیست و کشورهای در حال توسعه هم باید نسبت به توسعه و ایجاد زیرساخت و ایستگاه شارژ اقدام کنند.
در ایران تلاش برای توسعه ناوگان خودروهای برقی از حدود 20 سال قبل با احداث یک خط اتوبوس برقی با استفاده از فناوری پانتوگراف آغاز شد. متاسفانه به دلایلی، این تلاش در همین حد متوقف شد و توسعه اتوبوس‌های گازسوز در دستور کار قرار گرفت. در سال‌های اخیر، توسعه این وسایل در شهرداری تهران و برخی کلان‌شهرها مورد توجه قرار گرفت. توسعه ناوگان موتورسیکلت برقی به‌عنوان جایگزین آلاینده‌ترین وسیله حمل و نقل شهری هدفگذاری شد و تلاش شد با توان داخلی و اهرم واردات این ناوگان در کشور توسعه یابد.
آلودگی هوا در کلان شهرها عمدتا از تردد بی‌نظم خودروهای شخصی و ناکارآمدی سیستم حمل و نقل عمومی نشات می‌گیرد. هزینه سنگین جانی و مالی این آلودگی برای شهروندان و دولت‌ها، حرکت به سمت توسعه خودروهای برقی در کشور را یک الزام می‌کند، لذا برای حصول به نتیجه ملموس و کارآ، لازم است یک برنامه‌ریزی مدون برای 10 سال آینده کشور صورت بگیرد. در دو حوزه احداث زیرساخت و توسعه خودروهای برقی باید به‌صورت همزمان فعالیت کرد. توجه به این نکته ضروری است خودروهای برقی در انحصار شرکت‌های بزرگ جهان نیست و استارت‌آپ‌های زیادی خصوصا در حوزه موتورسیکلت برقی در سال‌های اخیر شروع به‌کار کرده‌اند لذا همین مدل توسعه کسب و کار در کنار توسعه ناوگان و زیر ساخت می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان فعال در زمینه توسعه فناوری خودروهای برقی باید موردتوجه ویژه قرار بگیرد. این حمایت به اشکال مادی و معنوی از سوی تمامی دستگاه‌ها باید شامل حال این شرکت‌ها شود. چین در توسعه این مدل از فعالیت‌های کسب و کار بسیار موفق بوده است لذا الگوی بسیار خوبی برای توسعه کشور ما می‌باشد. این مدل توسعه، می‌تواند علاوه بر حل مشکل آلودگی هوا، توان داخلی و بومی برای تولید خودروهای نسل جدید در کشور ایجاد کند. بومی شدن این فناوری سبب می‌شود فاصله زیاد خودروسازی داخلی با کشورهای دیگر، کاهش یابد و امکان توسعه کسب و کار در فضاهای صادراتی در کشورهای همسایه و برخی بازارهای دیگر مهیا شود.
حسن كريمي‌سنجري - كارشناس صنعت خودرو
محدوديت‌ها و مشكلات ناشي از آلودگي سوخت‌هاي فسيلي وروند رو به افزايش گرمايش زمين در كنار آسیب دیدن لایه اوزن در اثر استفاده بيش از حد از سوخت‌هاي فسيلي و همچنين گران بودن اين سوخت‌ها، از سال‌ها پيش شركت‌هاي بزرگ خودروسازي را بر آن داشته تا براي جايگزين کردن سوخت پاك در خودروها، راهكاري نو بينديشند. بهره‌مندي از موتورهاي برقي يكي از همين راهكارها است كه ايده گسترش توليد آن به اواخر سده بيستم ميلادي بر‌مي‌گردد.
البته به‌دليل عدم اشراف به منابع نفتي، خودروهای برقي در سال‌های 1920 و قبل از آنكه توليد خودروهاي با سوخت فسيلي گسترش يابد، دوران پر رونقي را داشته است، به‌گونه‌ای كه تا قبل از همه‌گير شدن استفاده از خودروهاي با سوخت فسيلي نزديك به 34 هزار دستگاه تنها در ایالات‌متحده آمریکا توليدشده و به‌فروش رسيده است. در واقع آمریکا به‌عنوان نخستين کشوری که در توليد خودروهاي برقي سرمایه‌گذاري کرده مطرح است؛ به‌طوری‌که در سال 1992 بيش از 1600دستگاه و در سال 2002 چيزي نزديك به 35 هزار دستگاه و در سال 2008 بيش از 55 هزارخودرو برقي در اين كشور به‌فروش رسيده است.
شرکت تویوتا نيز به‌عنوان يكي از دو شرکت بزرگ توليد كننده خودرو در جهان به کمک چند شرکت دیگر از سال 1997 پا به عرصه تولید چنین خودروهایی گذاشته و ركورددار فروش اين قبيل خودروها طي يك‌سال است؛ به‌گونه‌ای که 18 هزار دستگاه را فقط در سال اول تولید خود به فروش رساند. در واقع بعد از این موفقیت ژاپنی‌ها بود كه دیگر شرکت‌های خودروسازی در جهان شروع به تولید خودروهای برقي کردند؛ اگرچه هيچ‌يك نتوانستند به موفقیت تویوتا دست یابند.
البته در سال‌هاي پر رونق منابع نفتي در دنيا كمتر شركتي روي گسترش خودروهاي برقي سرمایه‌گذاري کرد؛ اما به مرور و در اثر مشكلات زيست محيطي و تاكيد دولت‌ها بر جايگزيني انرژي‌هاي پاك، كشورهاي پيشرو از جمله آمريكا، ژاپن، آلمان و فرانسه تصميم گرفتند تا براي دستيابي به تكنولوژي‌هاي مدرن در ساخت خودروهاي برقي تلاش مضاعفي داشته باشند. البته مشكل استفاده از خودروهاي الكتريكي به‌دلايلي از جمله گراني باتري، ضرورت شارژ متوالي در فواصل كوتاه در مقايسه با بنزين و البته قیمت بالایشان در مقایسه با خودروهای بنزینی، باعث می‌شد كه نرخ نفوذ در بازار اين خودروها به‌اندازه كافي اقتصادي نباشد. شايد ايده توليد خودروها با پيشرانه هيبريدي به‌عنوان جايگزين خودروهاي الكتريكي از اينجا نشات گرفته شد. خودروهاي هيبريدي به وسایل نقلیه‌ای اطلاق می‌شود که ساختار مكانيكي آنها از ادغام دو یا چند موتور انتقال نیرو که يكي از آنها قطعا الكتريكي است و به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم به گيربكس وابسته هستند، تشكيل شده است. بیشتر خودروهای هیبریدی تولید شده تاکنون از نوع بنزینی/ الکتریکی هستند، گرچه بعضی شرکت‌های خودروسازی مانند پژو-سیتروئن خودروهای هیبریدی از نوع دیزل/ الکتریکی نیز تولید کرده‌اند.
باتوجه به ابعاد اثربخشي استفاده از خودروهاي برقي/ هيبريد به سبب مزايايي كه نسبت به خودروهاي با سوخت فسيلي دارد؛ تقاضا براي اين خودروها در دنيا رو به افزايش است؛ به‌طوری‌که در سال‌هاي اخير توليد و فروش اين قبيل خودروها از روند رو به رشدي برخوردار بوده است؛ به‌گونه‌ای كه در سال 2015 با فروش 189.311 دستگاه خودروي برقي/ هيبريد در دنيا رشد فروش اين خودروها نسبت به سال پيش از آن با 94 درصد رشد مواجه بوده است. این در حالی است که در سال 2014 نيز نسبت به سال قبل از آن 50 درصد رشد فروش در این خودروها مشاهده می‌شود. پیش‌بینی می‌شود که فروش خودروهای برقی تنها در اروپا در سال جاري ميلادي به بیش از 100 هزار دستگاه برسد. در حال حاضر این خودروها 3/ 1درصد از کل خودروهای فروخته‌شده در اروپا را شامل می‌شوند.
وقتي صحبت از خودروهاي برقي و هيبريدي به ميان می‌آيد، نبايد از چيني‌ها غافل شد. در حال حاضر یک شرکت چینی به‌نام BYD که نخستین خودروی برقي/ هیبرید خود را در سال 2008 میلادی وارد بازار کرده، به‌عنوان پرفروش‌ترین شركت تولیدکننده خودروهای الکتریکی شهرت یافته است.
اين شركت چینی در حوزه تولید ماشین‌های الکتریکی سدان كوچك و هیبریدهای برقی همانند سدان‌های کامپکت و كراس اورها فعال است.
براساس آماری که در انتهای سال 2015 میلادی منتشر شده، فروش اين شركت در مجموع 61722 دستگاه خودروي برقي/ هيبريد بوده است. درواقع اين شركت کوچک چینی از برندهایی همانند نیسان یا تسلا فروش بالاتری داشته است. این شرکت همچنین اتوبوس‌های برقی را تولید می‌کند که در بخش حملونقل عمومی آمریکا با استقبال خوبی مواجه شده است.
در حال حاضر شرکت‌هاي خودروساز چيني تحت يك مدل مشترك و با سیاست‌گذاري دولت خود قصد دارند تا در آينده نزديك در تولید خودروهاي الکتریکی رتبه نخست جهان را ازآن خود کنند. در واقع چین براي مقابله با معضل آلودگی هوا، به شدت به‌دنبال افزایش فروش خودروهایی است که از سوخت‌های پاك استفاده می‌کنند. به همين دليل مشوق‌های مالی را برای خریداران این خودروها ارائه می‌کند. اين كشور همچنين فرآیند ثبت سفارش برای خرید خودروهاي برقي/ هيبريد را تسهیل و در مقابل، ثبت درخواست برای خرید خودروهایی را که از سوخت‌های فسیلی استفاده می‌کنند، محدود کرده است.
به‌نظر می‌رسد طي 15 سال آينده ميزان تقاضا براي خريد خودروهای الکتریکی سالانه دست‌كم 27 درصد رشد داشته باشد، اما از آن‌جا كه قیمت هر خودروی الکتریکی به‌طور متوسط 30 درصد بالاتر از يك خودروی بنزینی مشابه است، مي‌توان گفت تنها مانع در مسير روند رو به رشد استفاده از خودروهای الکتریکی، قيمت تمام‌شده آن است.
با توجه به توضيحات رفته آنچه مشخص است اينكه تقاضا براي استفاده از خودروهاي برقي/ هيبريد در دنيا رو به افزايش است؛ به‌طوری‌که مي‌توان اين دسته از خودروها را خودروهای نسل آینده بشر به‌شمار آورد؛ به همین دلیل تمام شرکت‌های خودروسازی به‌دنبال يافتن جايگاهي در این عرصه هستند. هم‌اکنون رقابت اصلي در توليد خودروهايي با تکنولوژی بالا و قيمت تمام‌شده پايين است كه بايد ديد آينده اين صنعت و تجارت را به كدام سو سوق می‌دهد.
با تمام اين تحولاتي كه در زمينه توسعه خودروهاي الكتريكي در دنيا در حال رخ دادن است، شركت‌هاي خودروساز داخلي كه از تكنولوژي‌هاي پيشرفته دنيا عقب‌تر هستنددر اين زمينه نيز تاكنون نتوانسته‌اند حرفي براي گفتن داشته باشند. در حالي که توسعه فناوري ماژول‌هاي برقي/ هيبريد حداقل از 3 دهه قبل احيا شده و به‌نظر می‌رسد دست‌كم 50 درصد بازار خودرو در 10 سال آينده مربوط به اين دسته از خودروها باشد، شرکت‌هاي خودروسازي ايران هنوز به‌طور جدي درگير توليد و حتي مونتاژ چنين خودروهايي هم نشده‌اند.
از ديگر سو رشد سرسام‌آور مصرف بنزين در ايران و افزايش آلودگي هواي ناشي از مصرف سوخت‌هاي فسيلي فاقد کيفيت، همتي می‌طلبد تا دولت با سیاست‌گذاري متمركز و قابل اجرا و با ارائه مشوق‌هاي لازم چه در طرف عرضه يعني توليد خودروهاي برقي/ هيبريد يا در طرف تقاضا، فروش اين قبيل خودروها را در كشور توسعه دهد.
امروزه اگرچه سهم استفاده از خودروهاي هيبريدي در دنيا ناچيز است، اما با توجه به جميع فعاليت‌هايي كه در حوزه تكنولوژي و توليد اين قبيل خودروها همچنين فرهنگ‌سازي درخصوص استفاده از آن در دنيا در حال وقوع است، قطعا تقاضا براي اين خودروها در آينده نزديك با رشد فزاينده‌اي مواجه خواهد بود. بنابراین شركت‌هاي خودروساز داخلي به‌جاي پيگيري پروژه‌هايي نظير طراحي پلت‌فرم اختصاصي كه به لحاظ زماني فعاليت روي آنها دچار تاخير شده؛ به‌گونه‌ای كه به لحاظ اقتصادي و استراتژيك كار روي آنها توجيه ندارد، بهتر است فعاليت‌هاي حوزه تحقيق و توسعه خود را روي توليد خودروهاي برقي/ هيبريد متمركز کنند.
البته فعاليت‌هاي غيرمتمركزي در سطح وزارتخانه و نيز شهرداري تهران در زمينه رشد استفاده از خودروهاي هيبريدي كه بيشتر جنبه وارداتي اين خودروها را دنبال می‌كند در حال پيگيري است، اما با توجه به وضعيت آلودگي هوا در کلان‌شهرهاي ايران كه بالغ بر 80 درصد آن ناشي از منابع متحرك و عمدتا خودروها و موتورسيكلت‌ها است و نيز تغيير جهت زنجيره تامين شركت‌هاي بزرگ خودروسازي دنيا به سمت توليد محصولات با قواي محركه برقي/ هيبريد، باید تلاش روي توسعه خودروسازي ايران در زمينه طراحي و توليد اين قبيل خودروها بيشتر و البته متمركز شود؛ به‌طوری‌که حتي در مشاركت‌هاي جديد خودروسازان با شركاي خارجي نيز سرفصلي براي اين موضوع ديده شود.
سعید شجاعی - پژوهشگر
آثار مخرب آلايندگي زيست‌محيطي در كشور، تحمیل‌کننده هزينه‌‌هاي اجتماعي، زيست‌محيطي و درماني جبران‌ناپذیری به شهروندان خصوصا در کلان‌شهرها شده است؛ بنابراین تغییر سبد انرژی به‌عنوان یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر باید مدنظر قرار گیرد. يكي از راهكارهایي که در خط مقدم استراتژی‌ها و فناوري‌های کاهنده این تاثیرات مخرب به‌عنوان نوشدارو در حوزه حملونقل شهری مطرح می‌شود، استفاده از وسایل نقلیه برقي است.
آژانس بین‌المللی انرژی، چشم‌انداز فروش سالانه خودروهای الکتریکی و الکتریکی هیبریدی قابل اتصال به شبکه را در سال 2050 بیش از 50 درصد سهم بازار وسایل نقلیه سبک پیش‌بینی می‌کند که می‌تواند در راستای سناریوی BLUE Map، موجب کاهش 30 درصدی تولید گازهای گلخانه‌ای در وسایل نقلیه شود.
در حال حاضر استفاده از وسایل نقلیه برقي به‌دلیل وجود موانعی همچون قیمت بالا (هزینه باتری و مدیریت آن) و کافی نبودن زیرساخت‌ها (ایستگاه شارژ)، چندان با استقبال عمومی همراه نبوده است. از سوی دیگر، این خودروها به‌دلیل آلودگی‌هایی که به‌وسیله نیروگاه‌ها برای تولید الکتریسته ایجاد می‌شود به‌عنوان «خودروهای تولیدکننده آلودگی در جای دیگر» نامیده می‌شوند؛ بنابراین بحث در مورد استفاده یا عدم استفاده از وسایل نقلیه برقي با در نظر گرفتن همه ابعاد مثبت یا منفی باید مورد بررسی قرار گیرد.
وضعیت وسایل نقلیه برقی در دنیا
تولید وسایل نقلیه برقی اعم از خودروهای سبک، اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه دوچرخ برقی در سال 2015 در جهان با رشد قابل تامل نسبت به سال‌های قبل همراه بوده است؛ به‌گونه‌ای‌که خودروی برقی با تولید نزدیک به 26/ 1 میلیون دستگاه، رشد 100 درصدی نسبت به سال 2014 را تجربه کرده است، اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه دوچرخ برقی به ترتیب 170 هزار دستگاه و بیش از 200 میلیون دستگاه در سال 2015 تولید داشته‌اند. موازنه تولید و فروش وسایل نقلیه برقي (به‌جز نوع دوچرخ) در کشورهای مختلف نشان می‌دهد که میزان فروش این نوع وسايل نقليه در مقابل تولید آن در بیشتر موارد کمتر از نصف بوده است که این موضوع نشان می‌دهد با وجود روند افزایشی تولید وسایل نقلیه برقي در سال‌های اخیر هنوز بازار جهانی به‌طور متوسط تنها توانسته نیمی از تولیدات خود را به فروش برساند.
مزیت خودروی برقی
خودروی برقي کوچک برای طی مسافت 100 کیلومتر کمتر از نصف خودروی احتراق داخلی بنزینی هزینه سوخت پرداخت می‌کند، همچنین خودروهای برقي متوسط و بزرگ کاهش حدودا 40 درصدی در هزینه مصرف سوخت نسبت به خودروهای احتراق داخلی بنزینی را نشان می‌دهد. از لحاظ فنی خودروی برقي می‌تواند به‌عنوان بهترین گزینه بازدهی متناسب با هزینه در کلاس خودروهای کوچک در مسافت‌های متوسط (روزانه 6/ 41 و سالانه 15184 کیلومتر) و همچنین در همه کلاس‌های خودرویی (کوچک، متوسط و بزرگ) در مسافت‌های بلند (روزانه 9/ 77 و سالانه 28434 کیلومتر) در نظر گرفته شود. برای رسیدن به این مهم با توجه به اینکه بازدهی متناسب با هزینه خودروی برقي وابسته به کلاس خودرو و مسافت طی شده در نظر گرفته شده است، سه سیاست اصلی مستلزم رسیدن به این نتایج عبارتند از: اول، مشتری‌ها باید ترجیح خود را برای استفاده از کلاس خودرو یا مسافت طی شده مشخص کنند (در صورت حمایت از جهت‌گیری بازار به سمت خودروهای کوچک‌تر فی‌نفسه خودروی برقي ارتقا می‌یابد؛ زيرا بازدهی متناسب با هزینه در کلاس خودروی برقي کوچک‌تر بیشتر از خودروهای بزرگ است). دوم، زیرساخت‌های شارژکننده بین‌شهری نیاز به توسعه دارد زيرا به‌شدت در افزایش مسافت طی شده موثر هستند. سوم، حمایت‌های مالی بیشتر در بخش تحقیق و توسعه می‌تواند به کاهش قیمت باتری منجر شود که تاثیر بسیار زیادی روی هزینه تولید به ازای کیلومتر دارد.
وسایل نقلیه برقی در ایران
هزینه اولیه تولید خودروهای برقي نسبت به خودروهای احتراق داخلی به‌دلیل فقدان فرصت و امکان تولید انبوه آن بیشتر است، البته این تفاوت هزینه در ابتدا به این صورت است و با افزايش تيراژ توليد مي‌تواند قيمت رقابتي پيدا كند. در ادامه وضعیت تولید باتری در ایران، برآورد هزینه و میزان دانش فنی شرکت‌های خودروساز داخلی و آمادگی آنها برای تولید و پیش‌بینی قوانین تاثیرگذار حکومتی به‌عنوان اثرگذارترین عوامل در تولید خودروی برقي مورد بررسی قرار می‌گیرد.
1- هزینه توليد خودروهای برقي (به‌دلیل قیمت باتری و مديريت باتري) از هزینه تولید خودروهای احتراق داخلی بیشتر است، بنابراین جهت‌گیری به سمت تولید خودروی برقي پیش‌نیازهایی دارد که از جمله مهم‌ترین بخش‌های تاثیرگذار پس از ایجاد زیرساخت، توانمندی در تولید باتری‌های لیتیومی مورد استفاده در وسایل نقلیه برقي را می‌توان نام برد. در ایران مراکز تخصصی تولید این نوع باتری در صنایع وابسته به صنایع دفاع وجود دارد که حتی نمونه محصولات موتورسیکلت برقی آن به بازار ارائه شده است.
2- هزینه ساخت خودروی برقی رانا 3 برابر خودروی نوع بنزینی آن یعنی 96 میلیون تومان است که حتی با فرض تیراژ بالا و اقتصادی آن (بالای 20 هزار دستگاه در سال) همچنان بیش از 2 برابر خواهد شد. برای خودروی تیبا هم قیمت فروش نوع برقي در تیراژ کم، 60 میلیون تومان است که در مقایسه با قیمت بنزینی آن اختلاف زیادی دارد و همانند خودروی رانا در زمان پرتیراژ هم این قیمت حداقل 2 برابر خودروی بنزینی است. شرکت‌های خودروساز باوجود ادعای داشتن دانش فنی تولید خودروی الکتریکی، تنها در صورتی حاضر به ساخت این نوع خودرو هستند که تضمینی از بابت وجود مشتری برای این نوع خودرو باشد و دولت، خود به‌عنوان مشتری اول این نوع خودرو برای جلب اعتماد مردم اقدام کند. شرکت‌های خودروساز مدعی هستند در صورت برطرف شدن چالش تضمین مشتری و تقاضا (که تنها در سایه حمایت دولت امکان‌پذیر است)، توانمندی ساخت خودروهای برقي را دارند.
3- یکی از قوانین حمایت‌کننده طرح‌های مربوط به وسایل نقلیه برقی تبصره «5» از قانون بودجه سال 1395 است که در لایحه بودجه سال 1396 تکرار شده است.
دیگر قانون حمایت‌کننده بند «ب» ماده (12) قانون رفع موانع توليد است که به طرح‌هاي بهینه‌سازي مصرف انرژي که یکی از آنها «جایگزین کردن خودروهاي کم‌مصرف یا برقی با خودروهاي پرمصرف» است، اشاره دارد.
همچنین در لایحه بودجه سال 1396 در قسمت اعتبارات ردیف‌های موردی (موقت) اعتبار 3.000.000 میلیون ریال برای كمك‌هاي فني و اعتباري براي توسعه و نوسازي ناوگان حملونقل عمومي شهري و خريد خودروها و موتورسيكلت برقي در نظر گرفته شده است.
جمع بندی
با توجه به موارد اشاره شده در متن، رویکرد جهانی به سمت تغییر سبد انرژی است؛ بنابراین جهت‌گیری به سمت منابع انرژی جدید امری اجتناب‌ناپذیر است. تولید خودروهای برقي در ایران با چالش‌هایی همچون قیمت تمام شده، تضمین وجود تقاضا و نبود متولی واحد به‌عنوان مهم‌ترین موارد مورد بحث مواجه است، بنابراین لازم است برای پر کردن این اختلاف قیمت خودروهای برقي با نوع بنزینی آنها و تشویق مردم به خرید این نوع خودرو، کمک دولت در قالب یک بسته سیاستی- حمایتی همراه با تدوین نقشه راه توسعه کاربری وسایل نقلیه برقي (در مرحله اول؛ دوچرخه و موتورسیکلت) در کلان‌شهرها با مشارکت تمامی ذی‌نفعان و تشکیل کمیته فنی اجرایی مشترک با محوریت معاونت علمی و فناوری رئیس‌جمهور مدنظر قرار گیرد.