«حسن روحانی» رییس جمهوری پنجشنبه در دومین روز از سفر منطقه ای به آسیای مرکزی و قفقاز، در صدر یک هیات سیاسی و اقتصادی وارد آستانه پایتخت قزاقستان شد و با مقام های عالی رتبه این کشور دیدار و گفت وگو کرد.
امضای پنج سند همکاری بین روحانی و «نورسلطان نظربایف» همتای قزاقستانی وی نقطه عطف سفر رییس جمهوری به این کشور بود. موافقتنامه قرنطینه دامی، موافقتنامه همکاری در زمینه کشتیرانی در دریای خزر، یادداشت تفاهم تسهیل سفرهای گردشگری متقابل، یادداشت تفاهم میان بانک مرکزی ایران و بانک ملی قزاقستان برای حل و فصل تجارت دوجانبه و یادداشت تفاهم همکاری در زمینه کار و تامین اجتماعی پنج سند همکاری بود که در حضور روحانی و نظربایف به امضا رسید.
یکی از مهمترین دستاوردهای این سفر، توافق برای دور تازه همکاری های بانکی از گشایش شعب بانکی تا آغاز گسترده مبادلات مالی بود که می تواند تاثیرات چشمگیری در توسعه مناسبات ایران و قزاقستان داشته باشد.
قزاقستان از کشورهای مهم آسیای مرکزی است که میراثدار برخی از ظرفیت های هسته ای اتحاد جماهیر شوروی به شمار می رود. این کشور از لحاظ گستردگی نهمین کشور بزرگ جهان و دارای مرزهای طولانی با روسیه و چین است. قزاقستان به نوعی همسایه آبی ایران نیز به شمار می آید زیرا بیش از 1800 کیلومتر از مرزهای این کشور کرانه دریای خزر است. به همین دلیل استفاده از ظرفیت های دریایی می تواند راهگشا و تسهیل کننده روابط 2 کشور باشد. 
یکی از ویژگی های مهم قزاقستان در خط مشی های بین المللی، دوری جستن از تنش های منطقه ای و جهانی است. در همین راستا قزاقستان در سال 1991 میلادی (1370 خورشیدی) و یک سال پس از استقلال از شوروی، به صورت داوطلبانه به سوی خلع سلاح هسته‌ای حرکت کرد. در سال 1998 (1377 خورشیدی) نیز پایتخت جمهوری قزاقستان از شهر «آلماتی» به «آستانه» تغییر یافت. 

***همکاری های سیاسی و دیپلماتیک ایران و قزاقستان
قزاقستان در آذر 1370 از اتحاد جماهیر شوروی جدا شد و استقلال خود را اعلام کرد. جمهوری اسلامی ایران از نخستین کشورهایی بود که استقلال این کشور را به رسمیت شناخت. همچنین کشورمان پس از آمریکا دومین کشوری بود که دفتر نمایندگی خود را در قزاقستان تاسیس کرد. ایران از همان ابتدای استقلال قزاقستان، روابط سیاسی، تجاری و اقتصادی خود را با این کشور راه اندازی کرد و به تدریج این روابط محکم تر شد. این پیشرفت به اندازه ای بود که در سال های 1391 و 1392 شهر آلماتی میزبان 2 دور از گفت وگوهای هسته ‌ای ایران و گروه 1+5 بود. 
اکنون با گذشت بیش از 2 دهه، روابط تهران و آستانه در حوزه های گوناگون روند مناسب و روبه رشدی داشته است. در این سال ها دیدارهای گوناگونی میان مقام های عالی رتبه 2 کشور صورت گرفت که برخی از مهمترین آن ها عبارتند از سفر رییس جمهوری قزاقستان به کشورمان در اردیبهشت سال 1371 و ملاقات با رهبر انقلاب، سفر رییس‌ جمهوری وقت کشورمان در آبان سال 1372 به قزاقستان، سفر رییس جمهوری پیشین به آستانه در سال 1390 برای شرکت در اجلاس سران «سازمان همکاری شانگهای»، حضور «نورسلطان نظربایف» در مراسم تحلیف روحانی در سال 1392و سفر رییس جمهوری کشورمان به آستانه در شهریور 1393. همچنین فروردین ماه سال جاری رییس جمهوری قزاقستان در سفری دوباره به تهران، با مسوولان ایران و رهبری دیدار کرد. 
افزون بر این، دیدارهای گوناگون در سطح وزیران امورخارجه و سایر وزارتخانه ها و دستگاه ها را می توان نشانی از اهمیت مناسبات و نزدیکی دیدگاه های تهران و آستانه دانست. 

*** مناسبات تهران- آستانه؛ از اقتصادی تا فرهنگی 
قزاقستان از ظرفیت های مطلوبی در حوزه های گوناگون برخوردار است که می تواند شریک تجاری قابل اتکایی برای ایران باشد. مولفه هایی همچون وسعت سرزمینی با جمعیت 17 میلیون نفری، موقعیت محوری در آسیای مرکزی، منابع طبیعی و داشتن مرز ساحلی طولانی با دریای خزر می تواند محرکی برای گسترش این روابط باشد. 
تهران و آستانه اکنون در حوزه هایی همچون کشاورزی، منابع طبیعی، استخراج معدن، همکاری های نفتی و گازی، گردشگری، حمل و نقل دریایی و ریلی، سوآپ نفت خام و فرآورده‌ های نفتی فعالیت هایی را در سطح مقدماتی یا اجرایی در دستور کار مشترک دارند.
با وجود این دستورهای کار مشترک و مزیت های گسترده همکاری، سطح مبادلات 2 کشور چندان مطلوب نبوده بیشتر سال ها تراز تجاری به نفع قزاقستان بوده است. براساس آمار گمرک جمهوری اسلامی ایران در تارنمای سفارت کشورمان در قزاقستان، میزان مبادلات تجاری 2 کشـور در سـال 1393برابر 387 میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال قبل آن نزدیک به 30 درصد رشد داشـته اسـت. تراز تجاری این دوره اندکی به نفع ایران بود. در سال 1394 اما این مبادلات شاهد افت بود و در کل به 224 میلیون دلار رسید که سهم صادرات ایران 137 و واردات از قزاقستان 87 میلیون دلار بود. 
افزون بر این، قزاقستان در دایره تمدنی قرار دارد که از اشتراک های تاریخی، زبانی، ادبی، مذهبی و هنری بسیاری با ایران برخوردار است. عرصه هایی همچون معماری سنتی، نوروز، سنت های مشترک، وجود واژه های فارسی در زبان قزاقی و نیز دست نوشته های فراوان فارسی در موزه های این کشور به همراه تدریس زبان فارسی در چند دانشگاه قزاقستان نشانگر پیوندهای فرهنگی 2 کشور است. روابط فرهنگی ایران و قزاقستان، دارای نقش کامل کننده و هم افزا برای همکاری در دیگر بخش ها و حوزه ها به شمار می رود.

*** ایران و قزاقستان در مسیر توسعه همکاری ها
بدون تردید ایران و قزاقستان به دلایل جغرافیایی، فرهنگی و اقتصادی از ظرفیت های بسیاری برای تقویت روابط برخوردارند که مقام های 2 کشور نیز در سطوح مختلف بر این واقعیت تاکید دارند. 
قانون موافقتنامه حمل و نقل هوایی بین دولت ‌های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قزاقستان از جمله نخستین توافق های میان 2 کشور بود که در سال 1374 در مجلس شورای اسلامی تصویب و اجرایی شد. علاوه بر این کارگروه های همکاری تجاری- اقتصـادی بـین 2 طرف در زمینه همکاری صنعتی، معدنی، خدمات فنی و مهندسی، کشاورزی و ایجاد مجموعه های کشت و صنعت در کنار همکاری در زمینه حمل و نقل و پشتیبانی (دریایی، ریلی و جاده ای) تفاهمنامه هایی را بنیانگذاری کردند. 
در جریان سفر فروردین ماه نظربایف به تهران، 2 کشور با اشاره به وجود وحدت نظر در بسیاری از مسایل دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی، بر گسترش همکاری ها تاکید کردند. در این سفر ده ها توافق و تفاهم نامه میان بخش های خصوصی و سرمایه گذاران 2 کشور در بخش های کشاورزی، امنیت غذایی، معدن، انرژی، بهداشت و درمان و همکاری‌های علمی به امضا رسید. 
همچنین در این سفر 9 یادداشت تفاهم و موافقتنامه همکاری میان تهران و آستانه در حوزه های همکاری‌های فناورانه، پروتکل توسعه همکاری‌های اقتصادی در زمینه‌های صنعت، تجارت و سرمایه‌گذاری، برنامه بلندمدت همکاری حمل و نقل و ترانزیت در مسیر جاده ابریشم، یادداشت تفاهم همکاری بین بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران و بانک ملی جمهوری قزاقستان، یادداشت تفاهم همکاری راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و شرکت ملی راه‌آهن جمهوری قزاقستان، پروتکل همکاری بین شرکت خطوط کشتیرانی ایران و شرکت ملی «جی.اس.سی» راه‌آهن قزاقستان، یادداشت تفاهم همکاری صندوق ملی ایران و شرکت مادرتخصصی ملی «بایترک» قزاقستان، موافقتنامه همکاری در زمینه حفظ نباتات و قرنطینه گیاهی و موافقتنامه انتقال محکومین به حبس منعقد شد.
پس از امضای پنج توافقنامه تازه بین ایران و قزاقستان، رییس جمهوری با اشاره به جایگاه ویژه قزاقستان به عنوان یک کشور اسلامی در آسیای مرکزی و پیرامون حوزه دریای خزر تصریح کرد: روابط خوب دو کشور باید با تسهیلات در بخش های تجاری، همکاری های بانکی و تسهیل صدور رواید بیش از پیش تقویت شود.
روحانی با اشاره به اهمیت همکاری های تهران و آستانه در زمینه های نفت، گاز و پتروشیمی، کشاورزی، گردشگری و همچنین ضرورت همسویی بیشتر در زمینه مسائل منطقه ای و جهان اسلام، از تصمیم برای لغو روادید برای بازرگانان و فعالان اقتصادی 2 کشور تا فوریه 2017 خبر داد و افزود تقویت خطوط ریلی و جاده ای و برقراری پروازهای مستقیم میان 2 کشور در راستا توسعه روابط صورت خواهد گرفت.
به باور کارشناسان سفر رییس جمهور کشورمان اقدامی مهم در راه تسهیل و اجرای تفاهمنامه های پیشین است. تهران می تواند با استفاده از ظرفیت های حمل نقل خود، مسیری امن را برای قزاقستان در جهت دستیابی به پهنه گسترده دریانوردی فراهم آورد. وزیر توسعه سرمایه‌گذاری قزاقستان هم براین باور است که آستانه می تواند به کریدوری برای حضور ایران در منطقه آسیای مرکزی تبدیل شود. 
در دوره پسابرجام بسیاری از موانع پیش روی روابط و تجارت خارجی ایران کنار رفته است. در چنین فضایی توسعه روابط تهران و آستانه به ویژه همکاری های اقتصادی 2 طرف می تواند منجر به جهشی در مبادلات تجاری ایران و قزاقستان شده و افزون بر روابط دوجانبه دریچه ای را به روی 2 کشور برای دستیابی به حوزه های اقتصادی آسیای مرکزی و خاورمیانه بگشاید. همچنین منافع مشترک توسعه روابط می تواند منجر به نزدیکی بیش از پیش در حوزه های سیاسی و فرهنگی شود.