علی رغم بالا گرفتن بحث جاسوسی روسیه در آمریکا، مقامات کاخ سفید اعلام می کنند که این مساله تاثیری بر روابط مسکو- واشنگتن نخواهد داشت. دکتر یان برمر(Ian Bremmer)، استاد دانشگاه کلمبیا و مدیر “Eurasia Group” طی مقاله ای که با عنوان «چهره دوستانه تر روسیه» در “فارین پالیسی” منتشر شده، دلایل عدم تاثیر «جنجال جاسوسی» اخیر بر سطح روابط دو کشور را با شرایط اقتصادی روسیه و نیاز آمریکا به حمایت سیاسی مسکو مرتبط می داند. برمر می نویسد:
چند روز گذشته دستگیری۱۱ نفر در آمریکا به اتهام جاسوسی برای روسیه انعکاس گسترده ای در رسانه های خبری داشت و تا حدودی اتفاقات دوران جنگ سرد را در اذهان متبادر ساخت. در عین حال، گفته می شود که این اتفاق نتوانست تاثیر چندانی بر روابط روسیه و آمریکا داشته باشد و روابط دو دولت همچنان در وضعیت خوبی باقی می ماند.
می توان سه دلیل عمده را برای بر هم نخوردن روابط روسیه و آمریکا ذکر کرد که همه این دلایل نیز به نوعی به کرملین مربوط می شود. این دلایل عبارتند از:
۱- تلاش روسیه برای سامان دادن به اقتصاد ضعیف خود
بحران مالی جهانی شاید بیشترین ضربه را در بین اقتصادهای در حال رشد به اقتصاد روسیه وارد کرده باشد. علت اصلی آسیب پذیری اقتصاد روسیه اتکاء بیش از حد به فروش منابع انرژی است و در دوره مذکور با افت شدید قیمت نفت مواجه بودیم.
زمانی که اوباما پیشنهاد از سرگیری روابط با روسیه را داد، مقامات کرملین دچار اختلاف نظر شدند و در مورد آنچه باید انجام دهند، اجماع نظر نداشتند. اگر چه ولادیمر پوتین، نخست وزیر روسیه به دیده شک به این پیام اوباما می نگریست، ولی مدودف و مشاوران غربگرایش نگاه مثبتی به این پیشنهاد اوباما داشته و استقبال خوبی از آن به عمل آوردند. به مرور اوضاع اقتصادی روسیه به دلیل اتخاذ برخی اقدامات مدیریتی مناسب و افزایش قیمت نفت رو به بهبودی گذاشت.
۲- نوع نگاه روسیه به همسایگانش
با مروری بر مواضع روسیه در  قبال همسایگانش شاهد یک تغییر جهت در رویکردهای سیاست خارجی روسیه هستیم. با مقایسه آنچه که در انتخابات ریاست جمهوری اوکراین در سال ۲۰۰۴ افتاد و همچنین، جنگ ۵ روزه روسیه با گرجستان در آگوست ۲۰۰۸ که حتی تا به حال هم تاثیر ماندگاری در روابط روسیه و آمریکا داشته و نیز، مواضع روسیه در قبال بحران قرقیزستان آشکارا این تغییر جهت را نشان می دهد. تحولات سیاسی در قرقیزستان به مدودف این فرصت را داد که با اهرم قدرت موثرتری در مذاکرات با اوباما وارد شده و این امر باعث مطرح شدن روسیه به عنوان یه بازیگر کلیدی در منطقه شد. همچنین، پس از سقوط هواپیما لهستان در خاک روسیه که به کشته شدن رییس جمهوری لهستان منجر شد، روسیه با اعلام همدردی با سانحه دیدگان و رفتن پوتین به محل سقوط هواپیما برای ادای احترام به کشته شدگان باعث بهبود روابط دو کشور شد.
۳- نیاز اقتصاد روسیه به سرمایه گذاری و تکنولوژی
رهبران روسیه متوجه این نکته شده اند که اقتصاد روسیه بیش از حد متکی به نفت و گاز باقی مانده است. تغییرات شدید آب و هوایی، عواقب بد نشت نفت در خلیج مکزیک، احتمال بالا رفتن قیمت نفت در سالهای آینده بر اثر افزایش نیاز اقتصادهای در حال رشد، بازار انرژی را با وضعیت نامعلومی مواجه کرده است. کشورهای عربستان و عراق ذخایر قابل توجهی را در دسترس دارند که با هزینه خیلی کم نسبت به ذخایر روسیه استخراج و به بهره برداری می رسد. در حالی که بسیاری از ذخایر روسیه همچنان بکر و دست نخورده مانده و بهره برداری از آنها نیازمند تکنولوژی پیشرفته و سرمایه گذاری کلان  است.
از طرفی، روسیه بزرگترین صادر کننده گاز طبیعی در جهان است و مقامات روسیه درصدد ایجاد سازمانی مثل اوپک برای گاز به منظور مدیریت تولید و قیمت گاز هستند. اما دلایل متعددی نیز برای عدم شکل گیری چنین سازمانی وجود دارد که نیاز به فن آوری های پیشرفته و سرمایه گذاریهای کلان در این حوزه و متنوع شدن منابع تامین انرژی از عمده ترین آنها به حساب می آیند.
کشورهایی مانند قطر و ایران به اروپا و آسیا به عنوان بازار اصلی خود در بلند مدت نگاه کرده و با یکدیگر همکاری نزدیکتری در پرژوه های زیربنایی بزرگ خواهند داشت. این امر باعث محدودیت فزاینده بازارهای روسیه خواهد شد. بنا بر این بدیهی است که روسیه باید به اقتصاد خود تنوع ببخشد و اقتصاد خود را از اتکا بیش از حد به صادرات انرژی نجات دهد. در این وضعیت، سرمایه گذاری آمریکا به خصوص در حوزه فن آوری های پیشرفته برای اقتصاد روسیه بسیار سودمند خواهد بود و این مساله ای است که مقامات روسیه به خوبی از آن آگاهند.
آیا می توان منافع ملموسی را از بهبود روابط آمریکا و روسیه انتظار داشت؟ باید گفت که جواب این سوال مثبت است. اکنون که مسئله استقرار سپر دفاع موشکی در اروپای شرقی از اولویتها آمریکا حذف شده، روسیه یکی از معدود کشورهایی است که در حال حاضر از مواضع رهبری آمریکا در افغانستان به خوبی حمایت می کند. همچنین، مذاکرات دوجانبه برای کنترل تسلیحات نیز نتایج خوبی را به همراه داشته است. در نهایت، بهبود روابط باعث شده که روسیه اخیرا موضع سختی را در قبال پرونده ای هسته ای ایران اتخاذ کرده است.
طرح های بزرگ اقتصادی که مدودف به دنبال اجرای آنهاست، نیاز روسیه به کمکهای اقتصادی غرب را آشکارتر خواهد کرد. در همین راستا، مدودف پیشنهاد کرد که مالیات بر سود سرمایه از سرمایه گذاری های مستقیم خارجی در بلند مدت حذف شود. نرخ مالیات بر شرکتها کاهش یابد و شرکتهایی که در نوآوری های علمی سرمایه گذاری می کنند، مشمول معافیتهای مالیاتی شوند. همچنین، روسیه با الهام از مرکز موسوم به “دره سیلیکون” در آمریکا، در صدد تاسیس مرکز فن آوری های پیشرفته است.
مقامات روسی ابراز امیدواری می کنند که سرمایه گذاری مستقیم خارجی طی چهار سال آینده دو برابر شود و به همین منظور، به دنبال جذب سرمایه گذاری خارجی در بخش فناوری اطلاعات، انرژی هسته ای و ارتباطات هستند. اما دولت مدودف ثابت کرد که نمی تواند در راه مقابله با فساد همه گیر در تمام سطوح جامعه موفق باشد. وی هنوز نتوانست نگرانی سرمایه گذاران خارجی را به دلیل حمایت نکردن دادگاههای روسیه از حق و حقوق آنها برطرف کند و تا زمانی که نتواند این اصلاحات را انجام دهد، سرمایه گذاری خارجی در روسیه از آنچه که باید، به مراتب کمتر خواهد بود.
دلایل مذکور، علت اصلی تلاش روسیه برای بهبودی روابط با آمریکا است. اوباما نیز با درک این مسائل، از این فرصتها برای بهبود روابط با مسکو آشکارا استقبال کرده، به طوری که روسیه برای فهم چنین مساله ای دیگر نیاز به جاسوس ندارد!

منبع:پایگاه خبری- تحلیلی “روسیران