دکتر محمدجواد ظریف به همراه هیات ۱۲۰ نفره شامل ۶۰ تن از فعالان اقتصادی بخش خصوصی، ۲۰ تن از مدیران اقتصادی دولتی، ۱۱ خبرنگار و دیگر همراهان روز آخر مرداد با پرواز مستقیم به آمریکای لاتین سفر کرد. این سفر با هدف آشنایی بخش خصوصی کشورمان با اقتصاد شش کشور منطقه و نیز عقد قرارداد با بانک های مرکزی کشورهای لاتین برای تضمین مراودات اقتصادی صورت گرفت.

آخر مرداد، یک روز ۳۰ ساعته!

پس از ۱۷ ساعت پرواز به اولین مقصد، کوبا می رسیم. از آنجایی که مسیر حرکت ما غرب است، روز کش می آید و حدودا ۶ ساعت به حساب ما اضافه می شود. در نهایت هواپیمای حامل هیات در فرودگاه تشریفات دولت کوبا، خوزه مارتی به زمین می نشیند و اولین تصویر از کوبا جمله ای است از مارتی قهرمان استقلال کوبا: وطن پرستی، انسانیت است.

«مونو»، معاون وزیرخارجه کوبا به همراه دیگر مقامات به استقبال دکتر ظریف می آیند و خوش و بش های دو وزیر در پاویون فرودگاه صورت می گیرد. وی که به سبک رهبران چپ، پیراهنی ساده سفید بر تن دارد و به گرمی به هیات ایرانی خوشامد می گوید. فردا صبح، اول شهریور دکتر ‌ظریف و هیات همراه به محل بنای یادبود خوزه مارتی در هاوانا می رود و هیات ایرانی در اولین اقدام به قهرمان استقلال کوبا، ادای احترام می کند. پس از آن نشستی برای آشنایی کارآفرینان ایرانی و کوبایی برگزار می شود. سپس دکتر ظریف در وزارتخاجه این کشور با «بورونو رودریگز پاریلا»، همتای کوبایی خود نشستی برگزار می کند.

در این دیدار وزیر خارجه ایران با اشاره به اینکه ایران و کوبا نشان دادند با مقاومت می‌توان بر تحریم پیروز شد، گفت: ما توانستیم به آمریکا ثابت کنیم که با فشار نمی‌توان سیاست‌های خود را به پیش ببرد. بورونو رودریگرز نیز با اشاره به مذاکرات موفق هسته ای ایران گفت: دفاع ایران از حق استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای همیشه مورد حمایت کوبا بود و ما از اینکه ایران در این عرصه پیروز شد، خوشحالیم.وی افزود: پیشرفت های ایران در زمینه های مختلف مایه مباهات ماست. رودریگرز ادامه داد: ۱+ ۵باید در چارچوب توافق با ایران بر عهد خود پایبند باشد.

وی روابط ایران و کوبا را بسیار عالی دانست و گفت: در مسائل اقتصادی زمینه های زیادی برای گسترش روابط وجود دارد و توانایی های دو طرف، ایجاب می کند روابط گسترش یابد.وی با ابراز نگرانی نسبت به تحولات خاورمیانه ابراز امیدواری کرد هر چه سریعتر تنش ها در این منطقه پایان یابد. وی در پایان با تشکر از جمهوری اسلامی ایران به دلیل مدیریت موفق جنبش عدم عهد از همکاری دو کشور برای موفقیت اجلاس کاراکاس خبر داد. در نهایت، دکتر ظریف به محل ریاست جمهوری کوبا می‌رود و با «رائول کاسترو» دیدار می کند. دیدار ظریف با کاسترو نیز با استقبال گرم رهبر کوبا همراه است و دو ساعت به طول می انجامد. رائول، برادر فیدل که جانشین او شده، چند سالی است دست به تغییراتی آهسته و آرام زده تا آرام آرام از سیطره تحریم های ظالمانه پنج دهه ای آمریکا بیرون بیاید.

از جمله وجوه تمایز هاوانا با دیگر شهرها، خیابان های سرسبز، خلوت و کم بودن تعداد خودروهاست. در این شهر همچنین کمتر کسی را میتوان دید که سر در گوشی تلفن همراه خود دارد. اینها چهره ای زیباتر به این شهر داده است و نوعی آرامش در رفتار و کردار اهالی هاوانا را باعث شده است.

ماناگوآ شبیه تهران

نیکاراگوئه، دومین مقصد هیات اقتصادی ایران است. کشوری در حال توسعه که در چند سال اخیر پیشرفت های چشمگیری داشته و نمای کلی شهرهای آن تغییر پیدا کرده است. نکته قابل توجه پایتخت نیکاراگوئه، ترافیک، رانندگی های تهاجمی و حضور فروشندگان دوره گرد در چهارراه ها بود که تصویر ماناگوآ را بر تصویر تهران تطبیق می داد. هیات ایرانی شب هنگام مورد استقبال مقامات نیکاراگوئه قرار می گیرد و صبح روز بعد، پارلمان این کشور پذیرای مقامات ایرانی است.

خانم «ایریس مونتنگرو»، نایب رئیس اول پارلمان به دلیل بیماری و غیبت رئیس، به نیابت از وی از دکتر ظریف استقبال می کند. مونتنگرو جمهوری اسلامی ایران را بسیار دوست دارد و یکی از افتخارات خود را حضور در مراسم بیست و پنجمین سالگرد پیروزی انقلاب در تهران عنوان می کند. در همین محل، «ادوین کاسترو»، رهبر حزب حاکم ساندنیست ها در گفتگویی با خبرنگاران سیاست های جمهوری اسلامی ایران را می ستاید و می گوید: نمی‌توان از انسانیت سخن گفت و نامی از ایران نیاورد. هیات ایرانی، پس از دیدار از پارلمان راهی محل نشست فرصت های اقتصادی ایران و نیکاراگوئه می شود.

در این نشست، «لااوریانو اورتگا»، فرزند رئیس جمهوری و وزیر اقتصاد این کشور حضور دارند و به تشریح فرصت های اقتصادی نیکاراگوئه می پردازند. دکتر ظریف نیز با اشاره به روابط گسترده سیاسی دو کشور از تمایل برای گسترش همکاری های اقتصادی برای استحکام بیشتر روابط سخن می گوید. هیات پس از این نشست به وزارتخارجه نیکاراگوئه می رود. «ساموئل سانتوز»، وزیرخارجه نیکاراگوئه مانند بقیه مقامات این کشور به گرمی از ظریف استقبال می کند و بر خلاف عرف دیپلماتیک، صندلی دکتر ظریف را کنار خود می گذارد. هردو وزیرخارجه در این نشست از علاقه برای گسترش روابط اقتصادی سخن به میان می آورند. پس از آن، سانتوز کتاب و سی دی اشعار شاعر ملی کشورشان را به رسم یادگار به دکتر ظریف اهدا می کند.

دکتر ظریف در آخرین دیدار رسمی خود در نیکاراگوئه با «دانیل اورتگا»، رئیس‌جمهوری این کشور در فضایی صمیمی دیدار و گفتگو کرد. این دیدار یک ساعته به بررسی روابط دوجانبه و مسائل منطقه‌ ای و بین‌المللی گذشت. اورتگا در این دیدار با اشاره به سفرش به تهران گفت: زمانی که به تهران آمده بودم ملاقاتی خاطره انگیز با حضرت آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب داشتم و دیدارهای خوبی با دیگر مقامات کشور دوست و برادر داشتم. وی افزود: سلام گرم مرا به رهبری، رئیس جمهوری و ملت بزرگ ایران برسانید و بدانید ما از سفر هیات شما به منطقه بسیار خوشحالیم.

کیتو، پایتختی در ارتفاع

اکوادور مقصد سوم هیات ایرانی است. کشوری بر خلاف دو کشور دیگر، مرتفع و کوهستانی با آسمانی صاف و درخشنده. کیوتو، پایتخت با ارتقاع نزدیک به ۳۰۰۰ متر از سطح دریا، در دو طرف دره ای عمیق بنا شده است و نمای بسیار زیبایی دارد. وجود آتشفشان فعال در اطراف این شهر، بر زیبایی آن افزوده است. با وجود داشتن دولت چپگرا، اکوادور به سرعت به سمت اقتصاد باز پیش میرود و رواج با دلار آمریکا در این کشور، نشان از عزم این کشور برای حضور پررنگ در اقتصاد جهانی می دهد. دولت اکوآدور با وجود تمایلش به اقتصاد باز، به آرمان چپ و مبارزه با امپریالیسم تعهد دارد و یکی از اقدامات آن، برچیدن پایگاه نظامی آمریکا از این کشور بود. دیدار نخست هیات ایرانی نشست اقتصادی هیات دو طرف است که با حضور دو وزیر خارجه انجام شد.

در این دیدار، طرفین ضمن ابراز تمایل برای گسترش روابط اقتصادی از توافقات بانکی برای تضمین صادرات و مراودات مالی خبر دادند. پس از آن، دکتر«گیومه لانگ»، وزیرخارجه اکوادور در محل نشست اقتصادی هیات های دو طرف، پذیرای دکتر ظریف شد. لانگ در این نشست مقاومت و شکیبایی تاریخی ملت ایران در برابر مخالفان را ستود و گفت: ۵۰ سال پیش دکتر مصدق در برابر خواست بیگانگان ایستاد و نفت را ملی کرد و پس از آن در انقلاب ۵۷ ایران توانست در چارچوب مقاومت به پیروزی های بزرگی نائل شود و استقلال خود را حفظ کند. وی تاکید کرد: ایران به رغم همه تحریم ها با سیاست هوشمندانه خود در پرونده هسته ای پیروز شد و ما از این موضوع بسیار خرسندیم. دکتر ظریف سپس به محل وزارت خارجه اکوآدور رفت و در آنجا نیز نشستی با لانگ داشت. دکتر محمد جواد ظریف همچنین در این سفر با «رافائل کوره‌آ دلگادو» در کاخ ریاست جمهوری اکادور دیدار و در مورد روابط دو جانبه به ویژه گسترش همکاری ها در زمینه های نفت و انرژی، بانکی، کشتیرانی و کشاورزی بحث و تبادل نظر کرد. در دیدار صمیمانه دکتر ظریف و کوره‌آ در خصوص ابعاد مختلف روابط دو جانبه بویژه گسترش همکاری ها در زمینه های نفت و انرژی، بانکی، کشتیرانی و کشاورزی بحث و تبادل نظر شد. ظریف همچنین با خانم «گابریلا ریبادنیرا» رئیس مجلس اکوادور دیدار و در خصوص گسترش همکاری های پارلمانی گفتگو کرد.

سانتیاگو، سفر تاریخی

دکتر ظریف اولین وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران است که در سفری تاریخی از شیلی دیدن کرد. این سفر یک روزه با دیدار و سخنرانی وزرای خارجه دو کشور در نشست بررسی فرصت های اقتصادی ایران و شیلی آغاز می شود.

در این نشست، هر دو وزیر از تمایل بخش‌های اقتصادی برای گسترش روابط خبر می دهند. سپس ظریف در محل وزارتخارجه شیلی مورد استقبال رسمی «هرالدو مونیوس والنسویلا» قرار می گیرد. دو وزیرخارجه که روزگاری با هم دوره و هم کلاس بودند، پس از مذاکرات در نشست خبری حاضر می شوند. وزیرخارجه کشورمان با اشاره به امضای تفاهمنامه های اقتصادی، از اینکه به عنوان اولین وزیرخارجه ایران به شیلی سفر کرده است، ابراز خوشنودی می کند و می‌گوید: ایران در زمان استبداد رابطه خود را با شیلی قطع کرد و پس از آنکه مردمسالاری در این کشور حاکم شد، دوباره به برقراری رابطه اقدام کرد.

مونیوس نیز در این دیدار، ضمن ابراز خوشحالی از حضور وزیرخارجه ایران در کشورش، به سرانجام رسیدن پرونده هسته ای ایران را تبریک گفت و افزود: پس از توافق ۱+۵ سطح جدیدی از روابط ایران با سایر کشورها آغاز شده است. ظریف پس از این دیدار با حضور در پارلمان شیلی با رئیس پارلمان و چند تن از سناتورهای شیلی نیز دیدار کرد.دیدار دکتر ظریف با رئیس جمهوری شیلی نیز به درخواست خانم «میشل باشلت» پشت درهای بسته و بدون حضور خبرنگاران انجام شد.نکته مهم در مورد سفر هیات ایرانی به شیلی تبلیغات گسترده صهیونیست ها علیه این سفر بود که از دو هفته پیش از سفر آغاز شد و باعث شد تا بازتاب این سفر در مطبوعات و رسانه های شیلی گسترده تر باشد.ریشه تبلیغاتی که علیه ایران در شیلی صورت گرفت، جدای از شیطنت صهیونیست ها، رقابت احزاب داخلی احزاب این کشور برای انتخابات آتی نیز بود. حزب مخالف از این رهگذر سعی داشت فشار بیشتری روی حزب حاکم بیاورد که هوشیاری وزارتخارجه کشورمان و سخنان به جای دکتر ظریف، آن را نقش بر آب کرد.

سانتاکروز در انتظار ظریف

هواپیمای حامل هیات ایرانی اواخر شب به فرودگاه سانتاکروز می رسد و مورد استقبال بی سابقه دولت بولیوی قرار می گیرد؛ استقبالی بسیار گرم تر از دیگر کشورها. دولت بولیوی برای ظریف تا پای پلکان هواپیما فرش قرمز پهن کرد، گارد احترام ویژه نظامی برای استقبال از او ایستاده بود، وزیر خارجه و شماری از مقام های این کشور برای دیدن او به فرودگاه آمده بودند و سرود ملی ایران و بولیوی نیز به افتخار اولین حضور ظریف در بولیوی نواخته شد.

لاپاز پایتخت بولیوی شهری کوهستانی و مرتفع است و به دلیل اینکه فرودگاه کوچکی دارد، از این رو، هواپیمای هیات ایرانی در سانتاکروز فرود آمد. صبح روز بعد، «اوو مورالس»، رئیس جمهوری این کشور به سانتاکروز آمد و اولین دیدار رسمی دکتر ظریف در بولیوی در سانتاکروز و با وی انجام شد. آمدن مورالس به سانتاکروز نیز نشان دیگری از پذیرایی مقامات بولیوی از هیات ایرانی است. ظریف در این دیدار با اشاره به اینکه ایران برای گسترش روابط با بولیوی اهمیت زیادی قائل است، گفت: تمایل داریم در کنار روابط بسیار خوب سیاسی، روابط اقتصادی دو کشور هم گسترش یابد، برای همین منظور یک هیات بزرگ تجاری به بولیوی آمدند.

وی افزود: استقامت مردم بولیوی در برابر فشارهای قدرت‌های بزرگ برای ایران یادآور استقامت مردم ایران در برابر تحریم‌ها و فشارهای خارجی است. مورالس نیز در این دیدار گفت: ما از خیلی پیشتر منتظر دکتر ظریف و هیات ایرانی بودیم. وی افزود: تجربه بسیار خوبی از همکاری‌های دو جانبه داریم و برای گسترش این همکاری‌ها تمایل داریم. مورالس ادامه داد: ما توانستیم به رغم خواست بیگانگان در کنار هم بایستیم و روابط خود را گسترش دهیم.

مورالس و ظریف در این دیدار هدایایی به یکدیگر دادند و شوخی های دیپلماتیک دو طرف، بازتابی از فضای دوستانه و صمیمی سیاسی دو کشور را به نمایش گذاشت. پس از آن «عقاب آندی»، عالی ترین نشان دولتی بولیوی به وزیرخارجه کشورمان اعطا شد. «داوید چوکی وانکا»، وزیر خارجه بولیوی در مراسم اهدای این نشان گفت: به نمایندگی از دولت بولیوی برای قدردانی از تعهد شما برای نزدیکی دو ملت ایران و بولیوی و تعهد نسبت به عدالت و برقراری صلح و تلاش‌های شما در عرصه دوجانبه و چندجانبه و رهبری شما در عرصه بین‌الملل و تلاش‌های شما برای گسترش روابط برادرانه بین دو کشور، دولت بولیوی تصمیم گرفت نشان افتخار «عقاب آندی» که عالی‌ترین نشان دولت بولیوی است را به شما اهدا کند.

ونزوئلا، آخرین ایستگاه

دکتر ظریف و هیات همراه در آخرین مرحله ‌وارد فرودگاه کاراکاس می شود. ونزوئلا در سالهای اخیر و پس از پایین آمدن قیمت نفت، دچار بحران اقتصادی عمیقی شده است. قیمت دلار آمریکا طی چهار سال چند ده برابر شده و ارزاق عمومی در فروشگاه ها کمیاب است. دولت این کشور به ویژه بعد از چاوز، نتوانست بر فشار آمریکا علیه این کشور فائق بیاید، بعلاوه وابستگی ۹۰ درصدی اقتصاد این کشور به نفت، و کاهش قیمت این محصول، به شدت اوضاع مالی و اقتصادی ونزوئلا را دچار بحران کرده است. احتمال وقوع اعتراضات خشونت بار باعث شده تا ارتش در جاده و خیابان ها حضور پررنگ داشته باشد و فضای این کشور بحرانی تر دیده شود. از سویی، باندهای جنایتکار چندی است در این کشور دست به سرقت‌های مسلحانه می زنند و امنیت این کشور زیبا را خدشه دار‌ کرده‌اند.

دکتر ظریف در کاراکاس با وزیر خارجه ونزوئلا دیدار جداگانه ای داشت. این دو پس از دیدار، در همایش فرصت های اقتصادی ایران و ونزوئلا شرکت و سخنرانی کردند. در این نشست، خانم «دلسی رودریگرز»، وزیر خارجه ونزوئلا سفر هیات بلند پایه ۱۲۰ نفره اقتصادی ایران به کاراکاس را نشاندهنده نگاه استراتژیک ایران به آمریکای لاتین و به ویژه ونزوئلا دانست و افزود: ما قدردان روابط خود با ایران هستیم.

وی خطاب به دکتر ظریف گفت: آقای وزیر، بی تردید سفر شما بسیار مهم است چرا که نه تنها رابطه دو کشور را تقویت می کند، بلکه موجب استحکام در روابط دو طرف می شود. وی تاکید کرد: ایران و ونزوئلا هر دو نگرش مشترک همه جانبه به مسائل ژئوپلتیک دارند و ما به دنبال تقویت و همبستگی میان دو کشور و دو ملت هستیم. دکتر ظریف نیز در دیدار با رودریگرز ضمن تشکر از میهمان نوازی گرم و صمیمانه مردم و دولت ونزوئلا از هیات ایرانی گفت: روابط گرم ایران و ونزوئلا نشات گرفته از سیاست های استقلال طلبانه دو دولت و مقاومت دو ملت است. وی تاکید کرد: این همبستگی با همکاری های اقتصادی می‌تواند عمیق‌تر، جدی‌تر و استراتژیک ادامه یابد.

وی سپس به تشریح ظرفیت های اقتصادی ایران پرداخت و هیات ایرانی را معرفی کرد. لازم به ذکر است در این دیدار توافقنامه پرداخت بانکی میان بانک های مرکزی دو کشور امضا شد. این سند توسط «حسین یعقوبی»، مدیرکل روابط بین المللی بانک مرکزی ایران و «خوزه فرماندز»، معاون اجرایی بانک مرکزی ونزوئلا به امضا رسید. هیات ایرانی پس از این نشست در کاخ ریاست جمهوری ونزوئلا مورد استقبال «نیکلاس مادورو» قرار گرفت. مادورو در دیدار با ظریف گفت: من عاشق ایران هستم. وی افزود: من عاشق ایران هستم، همانطور که چاوز عاشق ایران بود. وی همچنین با اشاره به تمدن ۷ هزار ساله کشورمان افزود: ایران سرزمین فرهنگ، معنویت و تاریخ کهن است و من از مردم ایران چیزهای زیادی یاد گرفتم. مادورو با اعلام اینکه بیش از ۲۰ بار به ایران سفر کرده است ادامه داد: ایران قدرت صلح در جهان است.

وی همچنین با تجلیل از پیشرفتهای چشمگیر ایران در عرصه های مختلف علمی و صنعتی افزود: همانطور که هوگو چاوز به درستی پیش بینی کرده بود، ایران یک قدرت در حال ظهور در قرن ۲۱ نه در سطح منطقه بلکه در مقیاس جهانی است و ما باید روابط استراتژیک خود را با ایران گسترش دهیم. رئیس جمهوری ونزوئلا قدرت غرب را قدرتی درجهت کشتار و غارت ملت های خواند و قدرت ایران را قدرت صلح و گفتگو دانست.

وی تاکید کرد: دیپلماسی ما نیز دیپلماسی انسانی بر اساس توسعه مشترک و دو جانبه است. مادورو سپس با اشاره به تمدن بزرگ آمریکای لاتین و تخریب آن توسط غربی ها ادامه داد: ما هم به دنبال گفتگوی تمدن ها هستیم، به دنبال دنیای بدون هژمونی و برای همین با ایران احساس نزدیکی می کنیم.

وی همچنین با تشکر از دکتر حسن روحانی و مقام معظم رهبری گفت: ما از ایرانی‌ها می خواهیم که بیایند و در توسعه ونزوئلا کمک کنند چرا که ونزوئلا پس از جنگ اقتصادی زمینه‌های متنوعی برای سرمایه گذاری دارد. در این دیدار، دکتر محمدجواد ظریف نیز در سخنانی کوتاه ضمن تشکر از مهمان نوازی دولت و مردم ونزوئلا از وی و هیات اقتصادی همراه گفت: تلاش و وقت گذاشتن دولت و مردم ونزوئلا برای هیات اقتصادی ایران نشاندهنده اهمیتی است که این کشور به برقراری رابطه با ایران می دهد. وی تاکید کرد: امضای تفاهم نامه جدید بانکی میان دو کشور بستر مناسبی را برای برقراری روابط اقتصادی فراهم کند.سفر هیات ایرانی پس از این دیدار به نقطه پایان رسید و هیات پس از ۹ روز سفر فشرده و دیدار از شش کشور آمریکای لاتین عازم تهران شد.

سجاد تبریزی،خبرنگار اعزامی روزنامه اطلاعات