ضرورت دیپلماسی اقتصادی
با شرایط امروز ایران، دیپلماسی اقتصادی یکی از صداهایی به شمار می رود که نیازمند توجه جدی است، چرا که شرایط پسا برجام و نیازهای کشور نشان می دهد که تنها با یک رویه منطقی و بین المللی می توان به رفع مشکلات کشور دست زد.
با شرایط امروز ایران، دیپلماسی اقتصادی یکی از صداهایی به شمار می رود که نیازمند توجه جدی است، چرا که شرایط پسا برجام و نیازهای کشور نشان می‌دهد که تنها با یک رویه منطقی و بین المللی می‌توان به رفع مشکلات کشور دست زد. استفاده از دیپلماسی در اقتصاد در گذشته هم آزموده شده، به ویژه در شرایط جنگ و چند سال پس از آن مرحوم نوربخش، رییس کل وقت بانک مرکزی، آن را به کار گرفت. تلاش هایی از این دست زمان جنگ سبب شد که کشور برابر مشکلات عظیم مقاومت کند. دیپلماسی و اقتصاد، مباحثی پیچیده اند که با توجه به حساسیت‌های هر یک، نیازمندی های خاصی را می طلبند. زمانی که این دو در کنار یکدیگر و با یک هدف به کار برده می شوند توجه بیشتر به سوی مقابل و درک نیازهای آن می‌تواند راهگشا باشد.
دیپلماسی اقتصادی نیازمند دخالت گسترده صاحب نظران اقتصادی است؛ چرا که افراد سیاسی درک صحیحی از مسائل اقتصادی ندارند و در مذاکراتی از این دست، مسائل اقتصادی را کمتر مورد توجه قرار می‌دهند. برای نمونه در بحث برجام، هرچند تیم دیپلماسی کشور از نظر سیاسی به موفقیتی بزرگ دست پیدا کرد، در حوزه مسائل اقتصادی نتوانست آنچنان که باید مسائل را به شکل شفاف مطرح کند. درست به همین دلیل هم بسیاری اعتقاد دارند، در برجام اقتصاد کمتر مورد توجه قرار گرفت. به‌قطع اگر زمان برجام، بر مبادلات ارزی حساسیت کافی نشان داده می‌شد، امروز مشکلات کمتری گریبان ایران را می‌گرفت. دیپلماسی در اقتصاد، نه تنها می‌تواند منافع ملی را تامین کند؛ بلکه می‌تواند نیازهای امروز کشور را هم در نظر بگیرد و در جهت رفع آنها برآید. یکی از مهم‌ترین مشکلات اقتصاد ایران، تولید داخل و عقب‌ماندگی فناوری است. امروز باید فعالان اقتصادی کشور، بیش از پیش تلاش کنند که سرمایه‌گذاران خارجی را به سرمایه‌گذاری مشترک در ایران جلب کنند. متاسفانه بیشتر تیم‌های اقتصادی که تاکنون به ایران آمدند تنها به دنبال صادرات کالاهای خود به کشور بودند. باید از گذشته درس گرفت و تلاش را برای جلب سرمایه‌گذاری مشترک گذاشت تا از این راه هم تولید داخلی و اشتغال تقویت و هم بتوان از تجارب کشورهای دیگر در صادرات استفاده شود. صادرات در ایران بحثی نا تمام است و حتی در رشته های دانشگاهی مرتبط مانند مدیریت بازرگانی بیشترین واحدهای ارایه شده در رابطه با واردات است.
از قضا یکی از دلایل ناتوانی کشور در صادرات، نبود درک علمی از مساله صادرات است؛ به همین دلیل اگر سرمایه گذاری مشترک در ایران انجام شود، علاوه بر تاثیر کیفی که می‌تواند بر تولید داشته باشد، فرصت‌هایی برای درک بهتر از بازارهای جهانی و پیچیدگی صادرات فراهم شود. مزیت سرمایه گذاری مشترک می‌تواند در شرایطی که از فرصت‌ها استفاده بهینه شود، توانمندی در صادرات باشد. همچنین دیپلماسی اقتصادی باید در راستای حذف تعرفه های صادراتی با کشورهای مهم همسایه و روسیه پیش برده شوند.
این موضوع می تواند در چارچوب پیمان‌های منطقه ای و بین المللی جامه عمل بپوشد. در حوزه اقتصاد و دیپلماسی باید طرفین نیازهای یکدیگر را بشناسند و منافع خود و طرف مقابل را با یکدیگر همپوشانی کنند. این کار می‌تواند از راه وزارت اقتصادی و امور دارایی هم انجام شود؛ در ماده یک اساسنامه وزارت امور اقتصادی به این امر اشاره شده و این وزارتخانه می تواند این مهم را به پیش ببرد. در شرایط کنونی کشور، دیپلماسی اقتصادی یک ضرورت است و باید آن را پیگیرانه پیش برد. نوربخش زمان جنگ با همین سیاست، بی‌آن‌که سر و صدایی به پا کند توانست اقتصاد کشور را که در شرایط مطلوبی نبود سامان دهد و این رویه سبب شد که زیر بمباران و تحریم، دوران جنگ به اتمام برسد.
از: حیدر مستخدمین حسینی، مشاور اقتصادی وزیر اقتصاد
منبع: روزنامه اعتماد، دوشنبه 27 اردیبهشت