تبریز جهان شهر ایران

 گردشگری ورزشی شکلی جدید از گردشگری در چند دهه اخیر محسوب می شود به طوریکه گردشگری و ورزش به هم وابسته و مکمل همدیگر شده اند گردشگری شامل کلیه فعالیت هایی است که گردشگران در خارج از محیط معمول زندگی خود برای مدت زمانی تا حداکثر یک سال با هدف گذاران اوقات فراغت، کسب وکار، سلامت و سایر اهداف  انجام می دهند

. گردشگری را می توان به زیرمجموعه هایی مانند گردشگری  تفریحی، زیست محیطی/ طبیعتگرا فرهنگی، اجتماعی، ورزشی، درمانی، خرید، مجازی، مذهبی، تجاری، سیاسی و... تقسیم کرد. گردشگری ورزشی رامسافرت از محل اقامت به مکانی دیگر، با هدف انجام فعالیت های ورزشی برای پر کردن اوقات فراغت؛ شرکت در یک فعالیت ورزشی رقابتی؛ تماشای فعالیتهای ورزشی یا شرکت در رویدادهای ورزشی تعریف می کنند. به نظر تیلور ومولز درجهان کنونی گردشگری  ورزشی در میان سایر انواع گردشگری از بیشترین و سریع ترین رشد در بازار برخوردار است شایان ذکر است که نقش گردشگری به عنوان منبع جدیدی برای اشتغال، کسب درآمد، جذب ارز و تقویت زیرساخت های اجتماعی که موجب رشد و توسعه دیگر صنایع می شود، در مطالعات متعددی تأیید شده است؛ تا آنجا که رشد روزافزون و شتابان صنعت گردشگری موجب شده که بسیاری از صاحب نظران، قرن بیستم را قرن گردشگری بنامند در این میان، گردشگری ورزشی یک تجارت سریعا درحال رشد (5/4 تریلیون دلاری) است که بواسطه نقش مهمی که ازلحاظ اقتصادی و سیاسی ایفا می کتد، به موضوعی بسیار راهبردی مبدل شده است درحال حاضر صنعت گردشگری ورزشی یکی از بزرگترین و متنوع ترین صنایع گردشگری در دنیا به شمار می آید و کارشناسان امر، این صنعت را منبع اصلی در اشاعه فرهنگ ملل، اشتغالزایی، رشد اقتصادی و توسعه زیرساختها می دانند

این مقاله به شیوه  میدانی واسنادی با مصاحبه با خبرگان، اساتید  و سیاستگذاران،  تلاش دارد با توضیح و تبیین مشاهدات به ارائه نتایج عملی و کاربردی بپردازد از منظر هدف، یک پژوهش کاربردی محسوب می شود

عواملی که مانع ازجذب گردشگرورزشی می شود چیست؟

بازدارنده ها و موانع موجود بر سر راه گردشگران و همچنین چگونگی ادراک گردشگران از محدودیتها،  برتمایل آنها به مسافرت و حضورشان در یک رویداد تأثیر میگذارد؛ به عبارتی، وجود صرف جاذبه های قوی برای شرکت در یک رویداد، حضور در آن رویداد را تضمین نمی کند بطورکلی مواردی چون مشکلات سلامتی، مالی، شخصی (نبود امکانات سفر و دوستان علاقمند)، مسائل امنیتی  و خطرات  احتمالی، کافی نبودن زمان برنامه ریزی برای سفر، محدودیت شغلی، محدودیت ها وموانع مهم گردشگران برای حضوردر رویدادهای  ورزشی هستند  

واما چه عواملی تقویت کننده  گردشگری  ورزشی است؟

میهن پرستی  و ملی گرایی؛ همراه شدن با رویدادها / ورزشکاران؛ آرامش، سرگرمی و رهایی از استرس؛ فرهنگ خاص محلی؛ طبیعت زیبا و جذابیت مسیر پیاده روی؛ ویژگی های رویدادها؛ جذابیت شهر میزبان؛ حس بازدید از یک کشور خارجی؛ دیدن مکان های مختلف؛ یادگیری مطالب جدید؛ داشتن فعالیت بدنی؛ جشن ها، مراسم های سنتی  و دیگر برنامه های جانبی؛ علاقه به فرهنگ، هنر، معماری و مکان های باستانی؛ وجود دوستان و بستگان در کشور میزبان؛ تجربه محیط مناسب و جدید؛  تازگی؛  گروه گرایی؛ گسترش اعتماد به نفس و خودشکوفایی؛ همگی از علل حضور گردشگران در رویدادهای ورزشی هستند دراین بین دوعامل اجتماعی شدن  و سرگرمی مهمترین عامل دراین بین می باشد با توجه به اینکه برنامه ریزی برای جذب گردشگر به هر رویدادی برمبنای ارضای نیازهای مختلف  گردشگران صورت می گیرد، شناسایی عوامل سوق دهنده گردشگران بسیار حائز اهمیت است؛ بنابراین طرح و برنامه ریزی رویداد باید بر این اساس صورت گیرد برای توسعه گردشگری ورزشی در کشور، مؤلفه های متعددی باید در نظر گرفته شود، مؤلفه هایی چون بازاریابی؛ شناخت  قابلیتها و ظرفیتها؛ پژوهش؛ آموزش نیروی انسانی؛ حمایت سیاسی و قانونی؛ مدیریت و هماهنگی؛ فرهنگ سازی؛ ایجاد انگیزه؛ زیرساختها و اماکن و تأسیسات. مؤلفه بازاریابی به عنوان مهمترین مؤلفه شناسایی شده است که بر تبلیغ بسته های گردشگری ورزشی ویژه کارمندان، دانشجویان و دانش آموزان تأکید دارد جدول زیر برخی از مهمترین آثار مثبت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی حاصل از توسعه گردشگری ورزشی را به طور خلاصه ارائه میدهد 

بنابراین بسته های گردشگری از آمیخته بازاریابی و عناصر هفتگانه آن در بخش خدمات سرچشمه میگیرند و بدین صورت موجب افزایش درآمد و طولانی شدن مدت اقامت گردشگران می شوند؛ از طرفی ترکیب خدمات حمل ونقل، اقامت، فعالیت ها و غذا موجب می شود که هزینه  آنها بسیار کمتر از حالتی باشد که به صورت مجزا خریداری می شوند. بنابراین محصولات گردشگری ورزشی و بازدیدهای ورزشی نیز باید با دیگر جاذبه ها و فعالیت ها در قالب یک بسته قرار گیرند. گفتنی است که امروزه بسته های مختلف و متنوع گردشگری ورزشی شامل کوهنوردی، قایقرانی، بسته های فرهنگی وتفریحی  با خدمات به گردشگران ارائه می شود کشورهای مختلف دنیا، همواره در تلاشند تا با تدوین استراتژی های مختلف، بیشترین بهره برداری را از این صنعت بزرگ و ارزشمند کسب کنند. در ایران نیز این پدیده به صورت جسته و گریخته توسط برخی از نهادها و مؤسسات دولتی و خصوصی درحال گسترش است، لکن سیاست مناسب و یگانه ای مشاهده نمی شود و به رغم رویکرد مثبت حکومت و اسناد بالادستی مانند سند جامع توسعه ورزش و مواد برنامه پنجم توسعه به دو حوزه ورزش و گردشگری؛ سیاستگذاری مطلوب در گردشگری ورزشی در راستای هم افزایی نهادها و سازمان هایی (گردشگری  ورزش) که به گونه ای در این امر دخیل هستند و جلوگیری از هرج ومرج مغفول مانده است نویسنده دربخش نتیجه گیری مواردی  رابرای بهبود این وضعیت پیَشنهاد می کند.  کسب امتیاز برگزاری رویدادهای ورزشی بین المللی با جلب حمایت فدراسیون های ملی مربوطه وکمیته ملی المپیک کشور ازطریق مکاتب وهماهنگی باسازمان های مربوط مانند کمیته بین المللی، فدراسیون های بین المللی و...  2-توسعه زیرساختهای مرتبط باورزش های زمستانی، زیرا باعنایت به ظرفیت جغرافیایی کشور درمنطقه برای توسعه ورزش های زمستانی وعدم تناقض فرهنگی این رشته تفریحی بااصول اخلاقی وارزش های اسلامی کشور، مکلف نمودن دولت برای توسعه زیرساخت های مناسب این حوزه ازگردشگری درمناطق مستعد، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت رایاری میکند –توسعه فرهنگ اکوتوریسم ورزشی درجامعه وارتقا سطح آگاهی گردشگران خارجی علاقمند به حوزه اکو توریسم ورزشی نسبت به مقاصد آن درکشور-3- ایجاد وتوسعه نظام داوطلبی درعرصه گردشگری ورزشی -4-ساماندهی واعتبارگذاری موسسات خصوصی فعال درعرصه گردشگری -ورزشی وارائه تسهیلات لازم باین موسسات -5-تهیه سیستم اطلاعات گردشگری ورزشی وایجاد شبکه گسترده تبلیغات وبازاریابی -6- تبلیغ جاذبه های گردشگری ورزشی کشور درمحصولات فرهنگی توزیع شده دربازار بین المللی وتخصیص بودجه خاص برای فعال ترکردن ستاد تبلیغات وبرگزاری  نمایشگاه های گردشگری ورزشی در زمینه ترویج جاذبه های ورزشی کشور ( ورزش های سنتی وبازی های بومی جمعی ) -7-تجهیز هتل ها ومراکزاقامتی به تکنولوژی روز، ایجاد امکانات ورزشی متنوع درمنطق گردشگری واستاندارد سازی وتاسیسات ورزشی 

نویسنده: امین عادلخانی

منبع : مرکزپژوهش های مجلس، شماره 14588،تاریخ