ابزارهای اقتصادی در این رقابت برای هر دو کشور مهم است، ژاپن در این رقابت به «ین» خود که تا دو ماه پیش چهارمین ارز مهم دنیا بود، می نازد و پکن به اعتبار دومین اقتصاد بزرگ دنیا که «یوان» آن بالاخره پس از دهه های طولانی در جایگاه چهارمین ارز مهم دنیا قرار گرفت و از «ین» پیشی گرفت.
«شی جین پینگ» رئیس جمهوری چین برای تحقق اهدافش در این رقابت سرسختانه برنامه احیای جاده های ابریشم دریایی و زمینی را مطرح کرد و در آن سو نیز، ژاپنی ها بی درنگ کار روی لایحه امنیتی را آغاز و آن را تصویب کرد تا این کشور بتواند نیروی نظامی خود را پس از 70 سال برای نخستین بار به عملیات برون مرزی اعزام کند و این نشان می دهد که در این رقابت، ابزارهای نظامی دو کشور بی تاثیر نیست.
راه ابریشمی که چین آن را دنبال می کند مسیری است که بزرگترین کشور قاره آسیا را به اروپا و آسیای مرکزی مرتبط می کند و چین برای صندوق احیای راه ابریشم 40 میلیارد دلار اختصاص داد و امیدوار است این میزان سرمایه گذاری راه باستانی ابریشم را بار دیگر احیا و دیوار چین را بار دیگر بر سر زبان ها اندازد.
با این سرمایه گذاری کلان، بنادر و شهرک های صنعتی در آسیا، خاورمیانه، آفریقا و اروپا ساخته می شود و راه ها گسترش می یابد.
افزون بر این، برای آنکه چین بازارهای آسیای جنوب شرقی را از دست ندهد، راه دریایی ابریشم را با برنامه های زیرساختی دنبال می کند. شواهد نشان می دهد که گام بلند چین برای این هدف، ایجاد بانک سرمایه گذاری توسعه آسیا با 100 میلیارد دلار سرمایه بوده است.
این بانک رقیب بانک توسعه آسیایی زیر نظر ژاپن و بانک جهانی در تسلط آمریکا است و 57 عضو دارد و محور فعالیت آن توسعه زیرساخت ها و بخش های تولید در قاره کهن عنوان شده است.
البته ژاپن نیز بیکار ننشسته و با تخصیص اعتبار مالی قابل توجه 110 میلیارد دلاری آشکار به جنگ بانک سرمایه گذاری توسعه آسیایی چین رفت و به کشورهای آسیایی وعده پیشنهادات ویژه داده است.
با این حساب زمانی که طرح های زیربنایی انرژی، حمل و نقل، مخابرات، برق، کشاورزی در مناطق روستایی و شهری با مشارکت بانک زیرساخت آسیایی چین و اعتبار مالی ژاپن ایجاد شود، آنگاه دو کشور می توانند از منفعت های جمعیت 63 درصد جهان که در قاره کهن زندگی کنند، بهره مند شوند.
چین با راه ابریشم دریایی و زمینی و بانک توسعه زیرساختی سرمایه گذاری، خود را به اقتصاد آسیا و به خصوص همسایگانش گره زده است، تا حضور اقتصادی در این کشورها را تقویت کند. ژاپن نیز کوشش زیادی دارد که با برنامه های مشابه سرمایه گذاری 110 میلیارد دلاری و سرمایه گذاری مستقیم خارجی در آسیای جنوب شرقی و اجرای طرح های زیربنایی چون چین از حضور لازم برخوردار باشد تا این منطقه در کنترل چین قرار نگیرد.
مشارکت ژاپن برای ایجاد منطقه صنعتی در سواحل دریای «آندامان» برمه و همچنین توسعه بنادر در هند و برخی دیگر از مناطق آسیا از جمله فعالیت های توکیو برای مقابله با حضور اقتصادی پکن است.
ژاپن افزون بر اینها به کامبوج کمک مالی می کند و ظاهرا قصد این کشور ارائه کمک شش میلیارد دلاری به کشورهایی نظیر کامبوج، لائوس و تایلند است که بخشی از این مبلغ را بانک توسعه آسیایی ژاپن تامین می کند.
همچنین دو کشور چین و ژاپن در حال تقویت روابط خود با کره هستند و کره ای ها در این میان سعی دارند سرمایه گذاری ها و همکاری های اقتصادی دو طرف را جذب کنند.
ژاپن، اما ابتکارات نظامی را هم فراموش نکرد و فروش تسلیحات به فیلیپین و دیگر کشورهای آسیای جنوب شرقی، تقویت همکاری نظامی با آمریکا و استرالیا، امضای بیانیه ها و قراردادهای همکاری دفاعی با کشورهای اندونزی، فیلیپین و ویتنام از آن جمله است و قراردادی نیز با مالزی را در دست اقدام دارد.
طبیعی است که اقتصاد صدها میلیارد دلاری در آسیای جنوب شرقی برای هر دو کشور، بازار بزرگی را نمایان می سازد و تبادل سرمایه گذاری، ارتباطات دولتی، تجارت بین حکومت ها و شرکت های خصوصی و حضور قوی تر در دریاهای جنوبی و شرقی همگی از نگاه چین و ژاپن دور نمانده است.
چین و ژاپن دو کشور با اهداف بزرگ در منطقه ای هستند که حالا به دلیل منازعات ارضی آنها را به چالش کشیده است و اگرچه ژاپن در ارتباط با آمریکا و استرالیا و هند موفق تر از چین بوده است، اما در مقابل چین بازیگری فعال در اجرای راهبرد حضور اقتصادی در آسیا و آسیای شرقی بوده است.