راغون بار انرژي تاجيكستان را به دوش ميكشد
نويسنده: فرزاد رمضاني بونش
تاجيكستان يكي از كشورهاي صاحب مقام در منابع و ذخاير آب در منطقه و جهان است. اما هر چقدر در منابع آب غني است از ذخاير نفت و گاز تاكنون بي بهره بوده. موضوعي كه دوشنبه را بر آن داشته تا براي جبران و تامين انرژي مورد نياز خود اقدام به تاسيس نيروگاههاي برق آبي كند تا ضمن رفع وابستگي به انرژي فسيلي ازبكستان، حتي بر تاشكند هم اعمال فشار كند. به همين خاطر مقامات تاجيكستان تلاش ميكنند نيروگاه برق آبي راغون را هر چه زودتر به پايان برسانند. يادداشت زير به تلاشهاي تاجيكستان در همين ارتباط پرداخته است.
جايگاه راغون و پتانسيل هيدروپلتيكي تاجيكستان:
در آسیای مرکزی دو کشور قرقیزستان و تاجیکستان، منابع اصلی آب منطقه را در اختیار دارند. در اين بين تاجیکستان مقام سوم جهان را داراست. از سویی تاجیکستان بیش از هر کشور دیگري منابع آب شرب منطقه را در اختیار دارد، (۶۰ درصد ذخایر آسیای مرکزی را تشکیل میدهد).
در اين حال تاجیکستان با موقعیت ویژه جغرافیایی و واقع شدن در منطقهاي کوهستانی (كه سرچشمه رودخانههای بزرگ آسیای مرکزی نظیر آمو و زرافشان را در اختیار دارد و بخشی از حوزه رودخانه سیردریا نیز در قلمرو این کشور واقع شده است) ميتواند به عنوان منبع انرژي و توليد برق و افزايش قدرت هيدروپلتيك باشد.
در دوران شوروي كار مهمي براي ساخت نيروگاههاي برق آبي در تاجيكستان نشده بود اما كوششهايي براي ساخت سدها و نيروگاههايي انجام گرفت. در اين بين ساخت نیروگاه راغون در ۱۱۰ کیلومتری شمال شرق دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، از زمان اتحاد شوروی روی رودخانه وخش آغاز شد ولی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و استقلال تاجیکستان، عملیات اجرایی این طرح در سال ۱۹۹۱ میلادی نیمه تمام رها شد.
در دوره جنگهاي داخلي نيز توجهي جدي به آن انجام نگرفت و تنها در يك دهه گذشته دولت تاجيكستان كوشيده است تا با ياري از كشورهاي خارجي و توان داخلي براي ساخت اين سد و نيروگاه تلاشهاي عمدهاي را انجام دهد.
اهداف تاجيكستان از تكميل راغون:
اهداف سياسي و هيدروپلتيكي: با توجه به تغییر اقلیم در سراسر جهان و کاهش ذخایر آب، ساخت سد و ذخیره کردن آب یک ضرورت اجتنابناپذیر است و تاجیکستان طرحهای خود را در چارچوب قطعنامههاي سازمان ملل و حقوق بينالمللي به انجام ميرساند.
در اين بين دوشنبه بر اين نظر است كه كشورهاي آسیای مرکزی برای بهرهبرداریهای مناسب از رودخانههای سیردریا و آمودریا همکاری داشته باشند. تاجيكها با بهرهگيري از اين امر كه ازبکستان بیش از نصف زمینهای کشاورزی منطقه را در اختیار دارد و از ۶۰ درصد ذخایر آبی آسیای مرکزی استفاده میکند مشكل دریاچه آرال را سوءاستفادههای ازبکستان و استفادههای بیرویه از آب ميداند و آن را به طرحهای هیدروانرژی تاجیکستان مرتبط نميدانند.
لذا تاجیکستان به هیچوجه از حق خود در بهرهبرداری ازآّبهاي خود نمیگذرد و تلاش ميكند تا ضمن افزايش قدرت ملي و منطقهاي خود از ابزار آب به عنوان اهرمي در بازيهاي سياسي منطقه بهره گيرد. چنانچه در واقع راغون اكنون به پروژهاي ملي براي تاجيكها بدل شده است، چنانچه با نااميدي از كمكهاي خارجي امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، با صدور فرمانی مبنی بر فروش سهام نیروگاه راغون به شهروندان این کشور، از تمامی اتباع تاجیکستان دعوت کرد که در احداث نیروگاه بزرگ راغون که از پروژههای ملی و حیاتی کشور است، شرکت فعالی داشته باشند.
به علاوه رهبران احزاب سیاسی تاجیکستان، از جمله حزب نهضت اسلامی، حزب سوسیال دمکرات و حزب سوسیالیستی از تصمیم رئیس جمهور کشورشان برای فروش سهام این نیروگاه به مردم پشتیبانی کردند.
اهداف اقتصادي: در واقع تولید برق میتواند در اقتصاد تاجیکستان تحول ایجاد کند. در اين حال هر چند در ۲۲ سال گذشته ۲۲۱ نیروگاه کوچک در نقاط مختلف کشور احداث شده اما هنوز این نیروگاهها کمبود برق را (که یکی از مشکلات اساسی این کشور است) برطرف نكرده است.
در اين حال تاجيكستان گذشته از اكتشافات اخير در اين كشور كه هنوز مورد بهرهبرداري قرار نگرفته از ذخایر نفت و گاز محروم بوده و در راستای تأمین نیازهای اقتصاد خود به انرژی اقدام به احداث نیروگاههای برق آبی راغون كرده است.
در اين ميان دوشنبه براي رفع وابستگی شدید به انرژی از جمله به ازبکستان و جلوگيري از قطع انتقال گاز یا برق از ازبکستان، به ویژه در فصل زمستان و بهرهگيري از ابزار آب براي اعمال فشار به تاشکند كوشش ميكند كه راغون را به پايان رساند.
گذشته از اين نيز بايد توجه داشت كه بدون راغون عملا صادرات برق اين كشور به پاكستان، افغانستان، آسياي جنوبي و... در قالب طرح كاسا ۱۰۰۰ و غيره امكان پذير نيست. لذا صدور انرژي برق آبي به كشورهايي نظير افغانستان، قزاقستان و حتي ايران نيز در دستور كار دولت دوشنبه است.
در اين راستا است كه نیروگاه راغون (كه دارای شش توربین و سد ۳۳۵ متري و ظرفیت تولیدی ساليانه ۱۳۱میلیارد کیلو وات ساعت است) با هزینه در حدود دو میلیارد و پانصد میلیون تا سه میلیارد دلار همچنان مدنظر دولت تاجيكستان است.
چالشهاي تكميل راغون:
مخالفتهاي پردامنه ازبكستان: در يك دهه گذشته ازبكستان تلاش كرده تا با بهرهگيري از ابزارهاي گوناگون اقتصادي، سياسي، نظامي و ديپلماتيك مانع از ساخت و تكميل سد و نيروگاه راغون در تاجيكستان گردد. در اين بين حتي فشارها و مذاكرات تاشكند با قدرتهاي منطقهاي و بينالملي تا حدي بود كه در گذشته ازبکستان توانست شرکت روسی روسال را که قرارداد تکمیل نیروگاه راغون با تاجیکیستان را امضا نموده بود، از ادامه همکاری با تاجیکستان منصرف کند.
همچنین با دخالتهای تاشکند، چین از احداث نیروگاه برق آبی در رودخانه زرافشان، که طبق قرارداد از بهار سال ۲۰۱۰ آغاز میشد، صرفنظر کرد. در اين بين قطع گاز، قطع خطوط انرژي و راههاي ارتباطي از ديگر فشارهاي ازبكستان به تلاشهاي هيدروپلتيكي تاجيكستان در تكميل راغون بوده است.چنانچه همچنان ازبکستان از احداث نیروگاه راغون در تاجیکستان به عنوان فاجعهای برای تمامی منطقه آسیای مرکزی ياد ميكند.
ازبكستان با توسل به فاجعه دریاچه آرال، تاكيد ميكند که کشورهای بالا دست اجازه ندارند مجرای رودخانهها را تغییر دهند و ساخت نیروگاههایی نظیر راغون فاجعههای زیست محیطی را در پی داشته، تهدیدی بزرگ برای منطقه ميداند.
ضعف اقتصادي داخلي و بازي قدرتهاي جهاني: در سالهاي گذشته دولت تاجيكستان بر اين نظر بود كه با بهرهبرداری از ۲ توربین نیروگاه راغون در سال ۲۰۱۳ اولین برق تولیدی از نیروگاه راغون وارد مدار شود. در اين حال با توجه به ناتواني مالي و ضعف اقتصادي داخلي دولت تاجیکستان اين كشور با اعلام فراخوان بینالمللی، از بانک جهانی خواست تا با تشکیل یک کنسرسیوم بینالمللی اعتبار مورد نیاز برای احداث نیروگاه راغون را تامین کند، اما پس از عدم پشتیبانی سازمانهای مالی جهانی از این طرح، دولت تاجیکستان در سال گذشته میلادی اعلام کرد که ملت تاجیک این نیروگاه را با نیرو و سرمایه داخلی احداث خواهد کرد.
به همين دليل روسيه در چند سال گذشته با افزايش فشارهاي ازبكستان، سياستي مشابه سياست دو جانبه ايران در قبال ساخت راغون دنبال كرده است. بانک جهانی شهریور سال گذشته از وزارت انرژی و صنایع تاجیکستان خواسته بود که عملیات اجرایی ساخت این نیروگاه را تا مشخص شدن نتایج تحقیقات این موسسه مالی بینالمللی متوقف کند.
با اين حال کارشناسان بانک جهانی كه قرار بود زمستان سال گذشته نظر خود را درباره تبعات ساخت این سد را بر کشورهای پایین دست اعلام کنند به وعده خود عمل نکرده و آن را به زمستان سال جاری موكول کردهاند.
در اين بين عملكرد ابهامآميز روسيه و آمريكا در مورد ساخت راغون همچنان مانعي براي ساخت راغون به شمار ميرود. در اين راستا از يك سو روسيه ميخواهد در زمينه انرژي در آسياي مركزي سهم زيادي به خود اختصاص دهد و از سوي ديگر روي قدرتگيري اقتصادي تاجيكستان حساس است.
در عين حال هم آمريكاييها بيش از هر چيزي به روابط به تاشكند ميانديشند تا حمايت از راغون. چنانچه در ماههاي گذشته سفیر آمریکا در ازبکستان اعلام کرده بود: از آنجا که کشور متبوعش منتظر نتایج بازرسیها و تحقیقات کارشناسان بانک جهانی درباره ساخت نیروگاه برق آبی راغون است، تاجیکستان باید تا تکمیل تحقیقات آنها از ادامه ساخت این نیروگاه خودداری کند.
چشم انداز راغون:
آنچه مشخص است با راهاندازی راغون نه تنها برق تاجیکستان بلکه بخش زیادی از برق مورد نیاز دیگر کشورهای منطقه با قیمت ارزان تامین خواهد شد. در اين حال اين نيروگاه امنیت انرژی تاجیکستان را تامین و تضمین خواهد کرد و کمک شایان توجهی به رشد و توسعه بخشهای مختلف اقتصادی تاجیکستان و سایر کشورهای آسیای مرکزی خواهد کرد.
در اين ميان تاجيكستان ميكوشد تا بر اساس قوانین بینالملل با كاهش فشارهاي منطقهاي و بينالمللي و بهرهگيري از قدرتهاي منطقهاي همچون ايران راغون را تكميل كند. در اين راستا مقامات اين كشور تاكيد كردهاند كه با وجود مشکلات مالی و تحمیل انواع فشارها بخصوص از جانب بانک جهانی، نیروگاه برق آبی راغون را تکمیل خواهند کرد.
گذشته از اين نيز بايد توجه داشت كه هر چند در ماههاي گذشته در روند تكميل راغون چالشهايي به وجود آمده و موانع مالي همچنان آينده طرح را مبهم ساخته است، اما دولت تاجيكستان با توجه به تاثيرات منفي توقف اين امر در جامعه نيز ميكشود تا با تدوين سياستهايي ساخت راغون پيگيري كند.
در اين حال بايد در نظر داشت كه با توجه به نوع نگاه احزاب سياسي اين كشور به راغون و امنيت انرژي در اين كشور و آينده صادرات آن به منطقه حتی اگر بانک جهانی با ساخت این نیروگاه مخالفت کند مردم اين كشور خواستار اجراي اين پروژه استراتژیک هستند.
در اين بين بايد توجه داشت كه بسياري معتقدند اصرار تاجيكها بر ساخت راغون عملا ازبكستان را در مقابل عمل انجام شده قرار ميدهد. چنانچه سخنان اخير اسلام كريماف، رئيس جمهور ازبكستان، ( در مورد موافقت با ساخت راغون در صورت تایید مطالعات فنی ـ اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کارشناسی بانک جهانی) در اين راستا ارزيابي ميگردد.
منبع: ایراس
در آسیای مرکزی دو کشور قرقیزستان و تاجیکستان، منابع اصلی آب منطقه را در اختیار دارند. در اين بين تاجیکستان مقام سوم جهان را داراست. از سویی تاجیکستان بیش از هر کشور دیگري منابع آب شرب منطقه را در اختیار دارد، (۶۰ درصد ذخایر آسیای مرکزی را تشکیل میدهد).
در اين حال تاجیکستان با موقعیت ویژه جغرافیایی و واقع شدن در منطقهاي کوهستانی (كه سرچشمه رودخانههای بزرگ آسیای مرکزی نظیر آمو و زرافشان را در اختیار دارد و بخشی از حوزه رودخانه سیردریا نیز در قلمرو این کشور واقع شده است) ميتواند به عنوان منبع انرژي و توليد برق و افزايش قدرت هيدروپلتيك باشد.
در دوران شوروي كار مهمي براي ساخت نيروگاههاي برق آبي در تاجيكستان نشده بود اما كوششهايي براي ساخت سدها و نيروگاههايي انجام گرفت. در اين بين ساخت نیروگاه راغون در ۱۱۰ کیلومتری شمال شرق دوشنبه، پایتخت تاجیکستان، از زمان اتحاد شوروی روی رودخانه وخش آغاز شد ولی پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی سابق و استقلال تاجیکستان، عملیات اجرایی این طرح در سال ۱۹۹۱ میلادی نیمه تمام رها شد.
در دوره جنگهاي داخلي نيز توجهي جدي به آن انجام نگرفت و تنها در يك دهه گذشته دولت تاجيكستان كوشيده است تا با ياري از كشورهاي خارجي و توان داخلي براي ساخت اين سد و نيروگاه تلاشهاي عمدهاي را انجام دهد.
اهداف تاجيكستان از تكميل راغون:
اهداف سياسي و هيدروپلتيكي: با توجه به تغییر اقلیم در سراسر جهان و کاهش ذخایر آب، ساخت سد و ذخیره کردن آب یک ضرورت اجتنابناپذیر است و تاجیکستان طرحهای خود را در چارچوب قطعنامههاي سازمان ملل و حقوق بينالمللي به انجام ميرساند.
در اين بين دوشنبه بر اين نظر است كه كشورهاي آسیای مرکزی برای بهرهبرداریهای مناسب از رودخانههای سیردریا و آمودریا همکاری داشته باشند. تاجيكها با بهرهگيري از اين امر كه ازبکستان بیش از نصف زمینهای کشاورزی منطقه را در اختیار دارد و از ۶۰ درصد ذخایر آبی آسیای مرکزی استفاده میکند مشكل دریاچه آرال را سوءاستفادههای ازبکستان و استفادههای بیرویه از آب ميداند و آن را به طرحهای هیدروانرژی تاجیکستان مرتبط نميدانند.
لذا تاجیکستان به هیچوجه از حق خود در بهرهبرداری ازآّبهاي خود نمیگذرد و تلاش ميكند تا ضمن افزايش قدرت ملي و منطقهاي خود از ابزار آب به عنوان اهرمي در بازيهاي سياسي منطقه بهره گيرد. چنانچه در واقع راغون اكنون به پروژهاي ملي براي تاجيكها بدل شده است، چنانچه با نااميدي از كمكهاي خارجي امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان، با صدور فرمانی مبنی بر فروش سهام نیروگاه راغون به شهروندان این کشور، از تمامی اتباع تاجیکستان دعوت کرد که در احداث نیروگاه بزرگ راغون که از پروژههای ملی و حیاتی کشور است، شرکت فعالی داشته باشند.
به علاوه رهبران احزاب سیاسی تاجیکستان، از جمله حزب نهضت اسلامی، حزب سوسیال دمکرات و حزب سوسیالیستی از تصمیم رئیس جمهور کشورشان برای فروش سهام این نیروگاه به مردم پشتیبانی کردند.
اهداف اقتصادي: در واقع تولید برق میتواند در اقتصاد تاجیکستان تحول ایجاد کند. در اين حال هر چند در ۲۲ سال گذشته ۲۲۱ نیروگاه کوچک در نقاط مختلف کشور احداث شده اما هنوز این نیروگاهها کمبود برق را (که یکی از مشکلات اساسی این کشور است) برطرف نكرده است.
در اين حال تاجيكستان گذشته از اكتشافات اخير در اين كشور كه هنوز مورد بهرهبرداري قرار نگرفته از ذخایر نفت و گاز محروم بوده و در راستای تأمین نیازهای اقتصاد خود به انرژی اقدام به احداث نیروگاههای برق آبی راغون كرده است.
در اين ميان دوشنبه براي رفع وابستگی شدید به انرژی از جمله به ازبکستان و جلوگيري از قطع انتقال گاز یا برق از ازبکستان، به ویژه در فصل زمستان و بهرهگيري از ابزار آب براي اعمال فشار به تاشکند كوشش ميكند كه راغون را به پايان رساند.
گذشته از اين نيز بايد توجه داشت كه بدون راغون عملا صادرات برق اين كشور به پاكستان، افغانستان، آسياي جنوبي و... در قالب طرح كاسا ۱۰۰۰ و غيره امكان پذير نيست. لذا صدور انرژي برق آبي به كشورهايي نظير افغانستان، قزاقستان و حتي ايران نيز در دستور كار دولت دوشنبه است.
در اين راستا است كه نیروگاه راغون (كه دارای شش توربین و سد ۳۳۵ متري و ظرفیت تولیدی ساليانه ۱۳۱میلیارد کیلو وات ساعت است) با هزینه در حدود دو میلیارد و پانصد میلیون تا سه میلیارد دلار همچنان مدنظر دولت تاجيكستان است.
چالشهاي تكميل راغون:
مخالفتهاي پردامنه ازبكستان: در يك دهه گذشته ازبكستان تلاش كرده تا با بهرهگيري از ابزارهاي گوناگون اقتصادي، سياسي، نظامي و ديپلماتيك مانع از ساخت و تكميل سد و نيروگاه راغون در تاجيكستان گردد. در اين بين حتي فشارها و مذاكرات تاشكند با قدرتهاي منطقهاي و بينالملي تا حدي بود كه در گذشته ازبکستان توانست شرکت روسی روسال را که قرارداد تکمیل نیروگاه راغون با تاجیکیستان را امضا نموده بود، از ادامه همکاری با تاجیکستان منصرف کند.
همچنین با دخالتهای تاشکند، چین از احداث نیروگاه برق آبی در رودخانه زرافشان، که طبق قرارداد از بهار سال ۲۰۱۰ آغاز میشد، صرفنظر کرد. در اين بين قطع گاز، قطع خطوط انرژي و راههاي ارتباطي از ديگر فشارهاي ازبكستان به تلاشهاي هيدروپلتيكي تاجيكستان در تكميل راغون بوده است.چنانچه همچنان ازبکستان از احداث نیروگاه راغون در تاجیکستان به عنوان فاجعهای برای تمامی منطقه آسیای مرکزی ياد ميكند.
ازبكستان با توسل به فاجعه دریاچه آرال، تاكيد ميكند که کشورهای بالا دست اجازه ندارند مجرای رودخانهها را تغییر دهند و ساخت نیروگاههایی نظیر راغون فاجعههای زیست محیطی را در پی داشته، تهدیدی بزرگ برای منطقه ميداند.
ضعف اقتصادي داخلي و بازي قدرتهاي جهاني: در سالهاي گذشته دولت تاجيكستان بر اين نظر بود كه با بهرهبرداری از ۲ توربین نیروگاه راغون در سال ۲۰۱۳ اولین برق تولیدی از نیروگاه راغون وارد مدار شود. در اين حال با توجه به ناتواني مالي و ضعف اقتصادي داخلي دولت تاجیکستان اين كشور با اعلام فراخوان بینالمللی، از بانک جهانی خواست تا با تشکیل یک کنسرسیوم بینالمللی اعتبار مورد نیاز برای احداث نیروگاه راغون را تامین کند، اما پس از عدم پشتیبانی سازمانهای مالی جهانی از این طرح، دولت تاجیکستان در سال گذشته میلادی اعلام کرد که ملت تاجیک این نیروگاه را با نیرو و سرمایه داخلی احداث خواهد کرد.
به همين دليل روسيه در چند سال گذشته با افزايش فشارهاي ازبكستان، سياستي مشابه سياست دو جانبه ايران در قبال ساخت راغون دنبال كرده است. بانک جهانی شهریور سال گذشته از وزارت انرژی و صنایع تاجیکستان خواسته بود که عملیات اجرایی ساخت این نیروگاه را تا مشخص شدن نتایج تحقیقات این موسسه مالی بینالمللی متوقف کند.
با اين حال کارشناسان بانک جهانی كه قرار بود زمستان سال گذشته نظر خود را درباره تبعات ساخت این سد را بر کشورهای پایین دست اعلام کنند به وعده خود عمل نکرده و آن را به زمستان سال جاری موكول کردهاند.
در اين بين عملكرد ابهامآميز روسيه و آمريكا در مورد ساخت راغون همچنان مانعي براي ساخت راغون به شمار ميرود. در اين راستا از يك سو روسيه ميخواهد در زمينه انرژي در آسياي مركزي سهم زيادي به خود اختصاص دهد و از سوي ديگر روي قدرتگيري اقتصادي تاجيكستان حساس است.
در عين حال هم آمريكاييها بيش از هر چيزي به روابط به تاشكند ميانديشند تا حمايت از راغون. چنانچه در ماههاي گذشته سفیر آمریکا در ازبکستان اعلام کرده بود: از آنجا که کشور متبوعش منتظر نتایج بازرسیها و تحقیقات کارشناسان بانک جهانی درباره ساخت نیروگاه برق آبی راغون است، تاجیکستان باید تا تکمیل تحقیقات آنها از ادامه ساخت این نیروگاه خودداری کند.
چشم انداز راغون:
آنچه مشخص است با راهاندازی راغون نه تنها برق تاجیکستان بلکه بخش زیادی از برق مورد نیاز دیگر کشورهای منطقه با قیمت ارزان تامین خواهد شد. در اين حال اين نيروگاه امنیت انرژی تاجیکستان را تامین و تضمین خواهد کرد و کمک شایان توجهی به رشد و توسعه بخشهای مختلف اقتصادی تاجیکستان و سایر کشورهای آسیای مرکزی خواهد کرد.
در اين ميان تاجيكستان ميكوشد تا بر اساس قوانین بینالملل با كاهش فشارهاي منطقهاي و بينالمللي و بهرهگيري از قدرتهاي منطقهاي همچون ايران راغون را تكميل كند. در اين راستا مقامات اين كشور تاكيد كردهاند كه با وجود مشکلات مالی و تحمیل انواع فشارها بخصوص از جانب بانک جهانی، نیروگاه برق آبی راغون را تکمیل خواهند کرد.
گذشته از اين نيز بايد توجه داشت كه هر چند در ماههاي گذشته در روند تكميل راغون چالشهايي به وجود آمده و موانع مالي همچنان آينده طرح را مبهم ساخته است، اما دولت تاجيكستان با توجه به تاثيرات منفي توقف اين امر در جامعه نيز ميكشود تا با تدوين سياستهايي ساخت راغون پيگيري كند.
در اين حال بايد در نظر داشت كه با توجه به نوع نگاه احزاب سياسي اين كشور به راغون و امنيت انرژي در اين كشور و آينده صادرات آن به منطقه حتی اگر بانک جهانی با ساخت این نیروگاه مخالفت کند مردم اين كشور خواستار اجراي اين پروژه استراتژیک هستند.
در اين بين بايد توجه داشت كه بسياري معتقدند اصرار تاجيكها بر ساخت راغون عملا ازبكستان را در مقابل عمل انجام شده قرار ميدهد. چنانچه سخنان اخير اسلام كريماف، رئيس جمهور ازبكستان، ( در مورد موافقت با ساخت راغون در صورت تایید مطالعات فنی ـ اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی کارشناسی بانک جهانی) در اين راستا ارزيابي ميگردد.
منبع: ایراس
+ نوشته شده در سه شنبه دوم آبان ۱۳۹۱ ساعت 8:39 توسط احمدعلی بوستان سعدی
|