ضرورت آموزش تجارت الکترونیکی در کشور
برخی از تحقیقات تجربی نشان می‌دهد که موفقیت تجارت الکترونیکی در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پیشرو به دلیل شرایط مناسب بسترهای الکترونیکی در این کشورها است.
بسترهاي الكترونيكي شامل فرصت‌هاي مبتني بر اينترنت، كيفيت زيرساخت‌هاي فناوري اطلاعات، فعاليتهاي دولت و درجه تسهيل تجاري است. ب
نابر تحقیقات بدست آمده، در توسعه و ترويج تجارت الكترونيكي، ساماندهي عوامل محيط قانوني و سياسي شامل: قوانين اينترنتي، تسهيلات ايجاد كسب و كارهاي جديد، حمايت از دارائي‌هاي شخصي و مالكيت فكري، سرمايه‌گذاري و حمايتهاي دولت از زيرساخت‌هاي فناوري نقشي حياتي بر عهده دارد. دسترسي افراد و تجار به ابزارهاي ارتباطاتي با كيفيت برتر و هزينه‌هاي پايين، يكي از بسترهاي مهم تجارت الكترونيكي است. رونق بكارگيري ابزارهاي ارتباطات در عرصه اقتصادي در گرو محيط تجاري مناسب از قبيل ثبات سياسي، مقررات مالياتي، درجه بازبودن تجارت، و سرمايه‌گذاري است.
پذيرش تجار و مصرف‌كنندگان در كنار زيرساخت‌هاي اجتماعي و فرهنگي از قبيل نيروي انساني ماهر و سواد الكترونيكي از ساير پيش شرط‌هاي گسترش تجارت الكترونيكي محسوب مي‌شود. و اين همه جز با آگاه‌سازي و ارتقاي دانش و مهارت‌هاي كليه فعالان و دست‌اندركاران نظام بازرگاني كشور نسبت به تجارت الكترونيكي ميسر نمي‌شود. علاوه بر اين، با در نظر گرفتن تجارت الكترونيكي به عنوان يك پديده اقتصادي- اجتماعي نيز مي‌توان نقش آموزش و آگاه‌سازي را در توسعه آن تبيين كرد.
با ظهور هر پديده اقتصادي-اجتماعي، نقشها و مسئوليتهايي براي افراد و سازمانها ايجاد مي‌شوند. براي اينكه افراد و در نتيجه سازمانها بتوانند نقشهاي خود را - كه در بحث تجارت الكترونيكي انجام فعاليتهاي اقتصادي-بازرگاني به صورت الكترونيكي است- به خوبي ايفا نمايند و انتظارات جامعه و نيازهاي بازار را تأمين كنند، بايستي دانش و توان انجام نقشهاي خود را داشته باشند، دانش و توان لازم نيز از طريق آموزش و آگاه‌سازي بدست مي‌آيد. با نگاه از زاويه ديد تكنولوژيكي به تجارت الكترونيكي نيز ضرورت و تأثير آموزش بر توسعه تجارت الكترونيكي قابل درك است.
زيرا هر تكنولوژي جديد مستلزم درك، شناخت، پذيرش، توسعه، اجرا و سپس كاربرد آن است و همه این موارد (درك و شناخت، پذيرش، توسعه و اجرا و سرانجام كاربرد) در بستر آموزش و آگاه سازي نيروي انساني فراهم مي‌شوند.
همچنين بر اساس گزارش آنكتاد(2005)، بيشتر سياستگذاران معتقدند كه اگر بازرگانان و مصرف‌كنندگان در زمينه فرصت‌ها و مزاياي تجارت الكترونيكي آموزش نبينند و نحوه استفاده از اينترنت براي آنها آموزش داده نشود، تجارت الكترونيكي روند صعودي نخواهد داشت. اگرچه دسترسي به اينترنت و كامپيوتر يك شرط اساسي براي ايجاد تقاضا براي فناوريهاي جديد و تجارت الكترونيكي است ولي كافي نيست. آموزش يكي از چالش‌هاي اساسي كشورهاي در حال توسعه در اقتصاد ديجيتالي است. از آنجا كه نيروي انساني با مهارت بالا در بخش‌هاي فاوا يكي از پيش‌نيازهاي تجارت الكترونيكي محسوب مي‌شود و كشورهاي داراي نيروي انساني با مهارت بالا از مزيت و پتانسيل خوبي براي گسترش تجارت الكترونيكي برخوردارند از اين نظر در بخش آگاه‌سازي، آموزش و تحصيل به دانش آموختگان فاوا نيز توجه شده است. با نگاه از زاويه جامعه اطلاعاتي، كه توسعه منابع انساني را به عنوان مهمترين راهبرد توسعه مي داند، و تجارت الكترونيكي نيز جزيي از آن است، آموزش جايگاه ويژه‌اي خواهد يافت.
بنابراین گزارش،كارشناسان سازمان جهاني جامعه اطلاعاتي(2005) معتقدند؛ تا زمانیکه همه فراگيران به اينترنت دسترسي آسان نداشته و همه آنان توانايي استفاده از كامپيوتر نداشته باشند، و تا وقتی كه همه معلمان توانمندي استفاده از امكانات رسانه‌هاي جديد را نداشته باشند، هيچ جامعه‌اي از مزاياي بي بديل عصر اطلاعات بهره مند نخواهد شد. بنابراين مي‌توان به صراحت بيان كرد كه چنانچه همه مديران، بازرگانان و جامعه و به طور كلي فعالان اقتصادي به اينترنت و فناوريهاي مرتبط با آن دسترسي داشته باشند، و دانش و توان بهره‌گيري از آن را فرا بگيرند، خواهند توانست تجارت الكترونيكي را در كانون فعاليت خود توسعه دهند و موجب توسعه تجارت الكترونيكي در سطح كلان بشوند.
همچنین بررسي كشورهايي كه شركتهاي كوچك و متوسط آنها توانسته در كاربرد تجارت الكترونيكي موفق باشد نشان مي‌دهد، دولت در اين كشورها برنامه‌ها و سياستهاي ظرفيت‌سازي نيروي انساني را به خوبي برنامه‌ريزي و به اجرا درآورده است. ژاپن يك مثال بارز در اين خصوص است. اين كشور حمايتهاي خود از شركتهاي كوچك و متوسط براي توسعه تجارت الكترونيكي را در سه بخش اصلي آموزش و توسعه منابع انساني، حمايتهاي مالي و توسعه زيرساختار متمركز كرده است.
در اين راستا موسسه مطالعات و پژوهش‌هاي بازرگاني اقدام به شناسايي فعالان و بازيگران تجارت الكترونيكي و طراحي بسته آموزشي مورد نياز به آنان به منظور توسعه و ترويج تجارت الكترونيكي نموده است. با اجراي اين طرح، بسته‌هاي آموزشي استاندارد تجارت الكترونيكي با توجه به نقشهاي بازيگران و فعالان تجارت الكترونيكي طراحي شده كه علاوه بر ارائه آموزشهاي لازم تجارت الكترونيكي در ايران مي‌تواند بعنوان يك استاندارد بين‌المللي آموزش تجارت الكترونيكي، مانند استاندارد ICDL، در سطح جهاني مورد استفاده قرار گيرد. از ديگر
كاربردهاي اين بسته‌هاي آموزشي مي‌توان به استفاده از آن در آموزش مهارت‌هاي تجارت الكترونيكي به عموم مردم، كارجويان، كارفرمايان دانشجويان و كودكان اشاره کرد.
روح‌الله نوري،عضو هيات علمي موسسه مطالعات و پژوهش هاي بازرگاني
منبع: شاتا