تاجیکستان در سال 2010
انتخابات پارلمانی تاجیکستان
انتخابات پارلمانی در ابتدا سال که تحت سایه جریانات پر سر و صدای جلب سرمایه مردم برای نیروگاه راغون جریان گرفت شاید مهمترین تحول در فضای سیاسی کشور در سال 2010 به شمار می رود البته اگر حادثه فرار 25 زندانی از یکی از بازداشتگاههای تاجیکستان در ماه اکوست و در پی آن ناآرامی های رشت را نادیده بگیریم این انتخابات تاجیکستان را دوباره در سرخط اخبار جهان قرار داد. انتخابات پارلمانی مجلس نمایندگانی در ماه فوریه سال 2010 از انتخابات گذشته متفاوت تر بود. در این انتخابات حزب حاکم پیروزی کامل را به دست آورد و در این میان احزاب مخالف چون سوسیال دموکراتها نتوانستند حتی یک نفر را وارد پارلمان کنند و در این میان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان و حزب کمونیستی تاجیکستان با ان که موفق شدند دو نفر نماینده خود را به پارلمان وارد کنند اما در کل برای کارشناسان و اصحاب رسانه این انتخابات غیر شفاف و همراه با تقلب بود.از دیگر اخبار این انتخابات پیروزی دو نامزد از حزب اصلاحات اقتصادی به پارلمان تاجیکستان بود و این که ریاست پارلمان برعهده " شکری جان ظهوراف" قرار گرفت که وزیر کار تاجیکستان بوده.
فرار زندانیان دربند از زندان دولتی تاجیکستان
ولی همان طور که در بالا ذکر شد فرار زندایان از زندان که با وجود نظارت شدید کمیته امنیت ملی بود در این سال به حادثه خبری مهم تبدیل شد که باز هم جامعه جهانی را به سمت تاجیکستان متوجه کرد و مسئولین امنیت این کشور اظهار داشتند که در این حادثه نقش سازمان های خارجی دیده میشود و ترکیب این گروه فراری هم تا اندازه ای بر این گفتهها تاکید میکرد. زیرا در این فرار از زندان، به غیر از تاجیکان دیگر شهروندان از افغانستان، ازبکستان و روسیه نیز در حبس به سر می بردند وجود داشتند. در پی این حادثه بی سابقه اتفاقات دیگر وحشتناک به مانند کشتار 25 افسر و سرباز وزارت دفاع تاجیکستان در دره " کمرآب " ناحیه رشت – سقوط هلیکوپتر نظامی و کشته شدن 28 نفر از خدمه گروه مخصوص " آلفا" مربوط به کمیته امنیت ملی و اقدامات گروههای مخالف مسلح غیرقانونی تحت فرمان ملا عبدالله و علی بیدکی که ازفرماندهان پیشین اتحادیه مخالفین تاجیک بودند و همچنین در پی اعزام شمار زیاد نیروهای دولتی در مناطق شرقی تاجیکستان ثبات کشور زیر سوال رفت.
بخصوص بعد آن که در پی این حوادث در ابتدای ماه سپتامبر چند تن تروریست با انجام یک عملیات انتحاری ساختمانی را در شهر خجند مورد هدف قرار داده و چند تن هم اافراد این ساختمان و نگهبانان آن کشته شدند. بیشتر کارشناسان و تحلیلگران این حوادث را به هم مربوط وزنجیروار تحلیل کرده اند. و مسئله مهم این که رد پای روسیه در این حوادث به خوبی مشهود بوده و روسیه برای رسیدن با اهداف خود از این گروههای مخالف برای رسیدن به مقاصد خود بهره برده است. ماجرا از ان جا آغاز میشود که در چند سال اخیر روابط تاجیکستان با روسیه به سردی گراید و بیشتر خواستهها و توقعات این کشور از سوی رئیس جمهور تاجیکستان برآورده نشد و روسیه که نقش خود در این کشور را از دست میداد اقدام به کار گیری شیوههای دیگری کرد تا تاجیکستان را دوباره در دایره منافع خود قرار دهد.
ماجرای ایجاد راه پولی
در این میان حادثه دیگری که در سراسر قلمرو شوروی پیشین سابقه نداشت در تاجیکستان رخ داد. ماجرا از این قرار بود که دولت تاجیکستان با یک شرکت خارجی به نام IRS قرار دادی را به امضا رسانید که بر اساس آن راه دوشنبه به خجند پولی شود و عوارض از آن گرفته شود و در ماه آوریل سال 2010 این شرکت در برخی از بخش های این راه دکههای عوارضی را نصب کرده و به جمع آوری پول عوارض راه اقدام کرد. در آغاز برخی از روزنامه نگاران و مسئولین تلاش کردند جلو این عمل را بگیرد و در بیانیههای مطبوعاتی فعالیت شرکت مربوطه را غیر قانونی اعلام کرد اما سپس سکوت اختیار کرد. هر چند این اقدام با اعتراض و واکنش های شدید و حتی به تظاهرات تبدیل شد ولی در نهایت امر ماموران، اعتراضات ساکنان ناراضی ده هوشیاری را که در امتداد این راه زندگی میکردند را خاموش کردند.
ماجرای برخورد نیروهای دولتی با فراریان
حادثه اخیر شرق کشور و بخصوص بعد ازبرخورد نیروهای امنیتی وزارت کشور با برخی فراریان در محلههای مختلف جنوب تاجیکستان و نیز همینطوردرگیری های میان ماموران در ناحیه " اسفراب" با تعدادی از متهمان به جرم همکاری و عضویت در "حرکت اسلامی ازبکستان" و همچنین کشته شدن" مختصر خان امانوا " زن " رسول اخونوف " از مسئولان اصلی این حزب مخفی در تاجیکستان که چند سال پیش خود او هم در یک درگیری کشته شد باز هم بر این نکته اشاره دارشت که گروههای مربوطه برای نا آرام ساختن تاجیکستان و ایجاد ناامنی در این کشور آرام نمی نشینند.مسئولین سیاسی تاجیکستان در گذشته با " میرزا خواجه احمداف " فرمانده پیشین مخالفان که مقامات انتطامی او را در همدستی با ملا عبدالله در حمله به کاروان وزارت دفاع در شرق کشور متهم میداشت وارد گفتگو شدند و با او به توافق رسیدند. در حال حاضر فرمانده پیشین مخالفین همراه با " شاه اسکندراف"فرمانده دیگر مخالفین پیشین برای تعقیب و بازداشت اعضای گروه ملا " عبدالله " و " علی بیدکی" با نیروهای دولتی همراه شده اند.
مطبوعات تاجیکستان در 2010
از مسائل دیگر تاجیکستان در سال 2010 مطبوعات این کشور است. در این میان برخی از نشریهها از جمله " فرژ "، " نگاه" و " پیکان " و همچنین سایت های اینترنتی مانند " تاج نیوز"و"اوستا"، " تاج " و سه سایت برون مرز با نامهای " فرغانه رو "، " سینترازیه. رو"، " تاجکنیوس.کام " با مشکلات چاپ و نشر مواجه شدند که تا اندازه ای میان جامعه و کشورهای اروپایی نیز سر و صدای زیادی بر پا کرد. تا به امروز دو نشریه پیکان و فرژ نتوانستند دوباره به فعالیت ادامه دهند.
مسئله دیگر در این میان یک حادثه دیگر است و ان بازگردانیدن دانشجویان مدارس اسلامی به کشورتاجیکستان است.چندی پیش امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان از والدین تاجیکی خواست فرزندان خود را از مدارس دینی خارجی بیرون بیاورند زیرا به ادعای وی بیشتر این مدارس در واقع مذهبی نیستند. رئیس جمهور تاجیکستان در این فراخوان گفته بود: ادامه تحصیل فرزندان شما در این مدارس آنها را تبدیل به تندرو، تروریست میکند و دست آخر آنها دشمن و خائن به ملت تاجیکستان خواهند شد. با توجه به اقدامات دیگر دولت تاجیکستان در راستای برخورد با نشانههای دینی این برداشت شده بود که رئیس جمهور در راستای غیر مذهبی کردن کشور است. کار انتقال دانشجویان مذهبی تا آن جا پیش رفت که وزارت خارجه تاجیکستان در بیانیه ای از منوچهر متکی وزیر خارجه ایران خواست در بازگردانیدن افرادی که به طور غیر قانونی در مراکز آموزشی دینی ایران تحصیل میکنند به دوشنبه کمک کند. البته نگرانی های تاجیکستان در ابن زمینه بیشتر به خاطر جلوگیری از گسترش اسلامگرایی در جامعه تاجیکستان است که کارشناسان سیاسی تاجیکستان پیشبینی میکنند که تبعات جدی در آینده این کشور در پی خواهد داشت.
آب شدت یخ مناسبات میان روسیه و تاجیکستان
بعد از سفر " ولادیمر پوتین" نخست وزیر روسیه در نشست نخست وزیران سازمان شانگهای در دوشنبه کارشناسان و تحلیل گران تا اندازه ای گرمی روابط میان تاجیکستان و روسیه را مشاهده کردند بخصوص بعد از آن که " الکسی میلر" مدیر شرکت "گاز پروم" و از نزدیکان نخست وزیر روسیه جهت شرکت در مراسم بهره برداری از یک چاه گاز از " شاخرینوا به دوشنبه " شخصاً جضور داشت کارشناسان آن را آغاز یک مرجله تازه در روابط این دو کشور توجیه کردند. ضمناً در جلسه اخیر سران کشورهای هم که سود در روسیه برگزار شد مسکو ریاست دوره ای این سازمان را به عهده تاجیکستان واگذار کرد. نکته حائز اهمیت در اینجا این است که حتی اگر ارائه این مسئولیت بر اساس نقشه و برنامه قبلی صورت گرفته باشد هم، باز زمینه ارتباط بیشتر تاجیکستان را با روسیه فراهم و کارشناسان سیاسی این اقدام را به منزله آب شدن یخ مناسبات میان تاجیکستان با روسیه میبینند.