تبریز جهان شهر ایران

همایش علمی- دانشجویی «آذربایجان و آران» به همت موسسه فرهنگی آران و انجمن علمی تاریخ دانشگاه پیام نور  در سه محور زمینه‌ها و پیامدهای عهدنامه‌های گلستان و ترکمانچای؛ فرصت‌ها و چالش‌های ایران در منطقه  قفقاز و تحریفات تاریخی در مناطق  آذربایجان و آران برگزار شد. در ابتدای این همایش، مهدی علایی دبیر انجمن علمی تاریخ دانشگاه پیام نور با اشاره به ضرورت برگزاری همایش‌های علمی، تاریخی در محافل دانشگاهی از موسسه فرهنگی آران به دلیل اهتمام در برگزاری چنین برنامه‌هایی تشکر نمود. مهندس حسن گلی، دبیر این همایش‌؛ ضمن تاکید بر ضرورت  شناخت هر ملت از تاریخ و پیشینه خود، اظهار داشت: «هرملتی که تاریخ خود را به خوبی نشناسد مجبور است اشتباهات گذشته را تکرار نماید.» گلی با اشاره به اهمیت تاریخی آذربایجان به عنوان مهمترین بخش ایران گفت: «این منطقه در طول تاریخ به سبب موقعیت حساس خود و نیز به دلیل نقش ارزشمندی که در پیشرفت و اعتلاء ایران داشته است، به شکلهای مختلف مورد طمع قدرت‌های مختلف قرار گرفته  و امروزه نیز این بخش از ایران اسلامی به دلایل مختلف از جمله همجواری با منطقه استراتژیک قفقاز از اهمیت خاصی برخوردار است که لزوم شناخت دقیق تاریخ آن را دو چندان می کند.»
سردبیر فصلنامه تحقیقی، مطالعاتی آران با اشاره به تحریفات تاریخی صورت گرفته در تاریخ قفقاز به نتایج این موضوع در شمال غرب ایران اشاره نموده و برپایی چنین همایشهایی را در تبیین تاریخ منطقه و شفاف سازی آن موثر دانست. دبیر همایش علمی،دانشجویی «آذربایجان و آران» یکی از مهمترین اهداف این همایش را زمینه سازی برای تقویت روابط همه جانبه ایران و کشورهای منطقه قفقاز به ویژه جمهوری آذربایجان عنوان نمود. گلی در پایان با یادآوری فرارسیدن ماه محرم اظهار داشت:«ماه محرم و مراسمات مختلف آن یکی از مهمترین دلایل حفظ فرهنگ تشیع در بین بخش‌هایی از مردم جمهوری آذربایجان محسوب شده و نشانه ای از پیوند معنوی مردم جمهوری آذربایجان با ایران و تشیع می باشد.» در ادامه این نشست معاون فرهنگی و پژوهشی دانشگاه پیام نور تبریز،اظهار داشت: «موضوعات تاریخی بایستی برای عموم مردم به ویژه برای جوانان به خوبی شکافته شود.»
دکتر اسدیان، همچنین گفت: «در دنیای امروز هم،بحث دشمن متجاوز مطرح است و باید با مقایسه حال و گذشته، بتوانیم آینده را به درستی ببینیم و نقاط قوت فعلی را مشخص کنیم تا نسل جوان و فرهیخته امروز باید با گذشته خود و کشورش آشنایی دقیقی داشته باشد» معاون امور فرهنگی دانشگاه پیام نور تبریز یادآور شد: دشمن هنوز دست از عداوت نکشیده و هر روز مشکل جدیدی را برای کشورمان ایجاد می کند اما ایران نیز کشوری نیست که با تفرقه افکنی‌ها و ترورها از پای بنشیند. اسدیان خواستار برگزاری مداوم این گونه نشست ها شد و گفت: تاریخ شناسان و محققان باید با پرداختن به چرایی و چگونگی مسائل تاریخی مانند قراردادهای ننگین گلستان و ترکمانچای، شبهات این موارد را برای جوانان برطرف کنند. «قراردادهای گلستان و ترکمانچای، زمینه‌ها و پیامدها» موضوع سخنرانی دکتر بهرام امیر احمدیان، استاد دانشگاههای تهران بود که در این سخنرانی از عدم اهتمام جدی محافل دانشگاهی و پژوهشی کشور نسبت تاریخ ایران به ویژه تاریخ مرتبط با منطقه قفقاز، انتقاد شد.
دکتر امیر احمدیان گفت: «ایران برای روشن سازی تاریخ خود،به ویژه در حوزه قفقاز کار چندانی نکرده است، این در حالی است که  کشورهای حوزه قفقاز به ویژه جمهوری آذربایجان تاریخ را تحریف کرده و در این باره کتاب های بسیاری نوشته اند. به طوری که چندی پیش اطلس تاریخی آذربایجان با عنوان آذربایجان در دوره صفویه در این کشور چاپ شد که این تحریف آشکار برای ایران بسیار سنگین بود که البته در ایران نیز اقداماتی برای انتشار اطلسی مبتنی بر واقعیت‌های تاریخی صورت پذیرفت» استاد دانشگاه تهران در ادامه افزود: «ایران باید با حساسیت ویژه، روشنگری در خصوص تاریخ منطقه قفقاز را انجام دهد،که البته تا کنون در مواقع حساس به این تحریف ها پاسخ دقیقی نداده ایم.» دکتر امیر احمدیان در ادامه با اشاره به جدایی قفقاز از ایران، در نتیجه سیاستهای ضد ایرانی روسیه اظهار داشت، پس از جدایی این منطقه از ایران، اقدامات زیادی جهت تحریف تاریخ آن نیز صورت گرفت و حتی اسامی مناطق مختلف قفقاز که نشان از ماهیت ایرانی آنها داشت عوض شد و امروز ه نیز بحث‌های انحرافی مانند آذربایجان جنوبی و شمالی زائیده همان تحریفات تاریخی است.
دکتر منصور حقیقت پور،در سخنرانی خود با موضوع روند شکل گیری تفکر پان آذریسم، اظهار داشت:«پان آذریسم، تلاش شوروی از سالیان گذشته برای دسترسی به آب های گرم بوده است» كارشناس ارشد مسائل قفقاز در ادامه افزود:«اتحاد جماهیر شوروی، ایده تشکیل دولت مستقل آذربایجان از طریق  ادغام آذربایجان تاریخی _ خاک جنوب ارس در جانب ایران_ و آران _ شمال ارس واقع، که امروزه جمهوری آذربایجان نامیده می شود- را مطرح کرد و تمام تلاش خود را به کار بست تا تقویم، خط و اسامی فارسی و تمام مواردی که در منطقه نمود تمدن فارسی را داشتند، از بین ببرد.» استاندار سابق اردبیل گفت: تغییر نام «بادکوبه» به «باکو» در همین راستا قابل ارزیابی است ضمن اینکه جریان هایی مانند پیشه وری و حزب توده برای بسترسازی این موضوع بود. وی درادامه تصریح کرد: بر اساس طرح روس ها، با ایجاد دولت واحد آذربایجان و نیز ایجاد دولت خودمختار در مهاباد که به آذربایجان غربی متصل است، دایره نفوذ شوروی به فاو عراق و در نتیجه به آب های گرم خلیج فارس می رسید.
حقیقت‌پور با اشاره به ضروت آگاهی طرفداران پان آذریسم با نیت اصلی طراحان این ایده، تاکید کرد: البته یک جریان دیگر مسیر ترکمنستان،‌ افغانستان، بلوچستان و دریای عمان را پیگیری می کرد تا شوروی به آب های گرم دریای عمان راه یابد. این کارشناس مسایل سیاسی، بنیان های فکری طراحان پان ترکیسم با طراحان پان آذریسم را متفاوت خواند و اظهار داشت: پان ترکیسم، زاییده تفکر غربی و صهیونیستی برای ممانعت از ترویج اندیشه‌های شوروی سابق است. وی با ارائه یک تحلیل، اضافه کرد: «منشاء عمده جریان های ناسیونالیستی و به تبع آن اندیشه‌های ناسیونالیستی پان عربیسم،‌ پان فارسیسم و پان ترکیسم در قرن بیستم از غرب و به ویژه انگلیس بود.» این تحلیل‌گر مسایل سیاسی حوزه قفقاز اظهار داشت: «همین اندیشه‌های ناسیونالیستی بود که دولت عثمانی را متلاشی کرد و سپس بحث دولت اسرائیل و شکل گیری دولت اسرائیل را به سرانجام رساند».
حقیقت پور افزود: «کار تا جایی به پیش رفت که انگلیسی ها در نهادینه کردن این اندیشه پا در صحنه‌های علمی گذاشته و دستور حذف ادبیات عربی، فارسی و ترکی را از مراکز دانشگاهی و آموزشی دادند.» وی در جمع بندی بحث خود خاطرنشان کرد: «پان ترکیسم با حمایت مالی و سیاسی غرب شکل گرفت و تقویت حس مقاومت فرهنگی در بین ترک‌ها را دنبال می کرد تا به این ترتیب ترک ها با تاسی از این مقاومت فرهنگی،‌ موضوعات فرهنگی شوروی را نپذیرند.» در پایان همایش علمی، دانشجویی «آذربایجان و آران» که با استقبال گسترده اساتید و دانشجویان دانشگاه پیام نور برگزار گردید؛دکتر بهرام امیر احمدیان و دکنر منصور حقیقت پور به سوالات دانشجویان پاسخ دادند. گفتنی است موسسه فرهنگی آران؛ سلسله همایش‌ها و نشست‌های علمی، تخصصی در خصوص مسائل مختلف قفقاز را با هدف تبیین واقعیت‌های تاریخی و نیز ایجاد زمینه به منظور ارتقاء سطح روابط جمهوری اسلامی ایران و کشورهای حوزه قفقاز برگزار می‌نماید.

منبع: ایراس