" شکورجان ظهوراف"رئیس پارلمان تاجیکستان روز 3 نوامبر در جریان بررسی اصلاح قانون بودجه این کشوردر مجلس نمایندگان این کشور گفت:" کشور ازبکستان از سال 1993 میلادی تاکنون میلیاردها دلار خسارات به اقتصاد تاجیکستان وارد کرده است. به گفته رئیس پارلمان تاجیکستان بخش عمده این خسارات ناشی از ایجاد موانع در راه تردد قطارهای تاجیکستان از طریق خاک ازبکستان بوده است.

به گزارش رسانه های خبری در پارلمان تاجیکستان ، چند ماده از قانون بودجه سال جاري ميلادي اين كشور اصلاح شد كه يكي از اين اصلاحيه ها، باز پرداخت وام تاجيكستان به ازبكستان بود كه از اوايل سال 1990 ميلادي به اين سو دريافت شده است. بر اساس اطلاع منابع رسمي، اين كشور در حال حاضر 40 ميليون دلار به ازبكستان بدهكار است و شركت "راه آهن " تاجيكستان موظف شده بود در سال جاري ميلادي مبلغ 11 ميليون دلار از اين مبلغ را به تاشكند بپردازد، اما به دليل ايجاد موانع در مسير حرکت قطارهاي تاجيكستان توسط ازبكستان، و خسارات وارده از این اقدام تاشکند به دوشنبه ، اين شركت نتوانست بدهي هاي خود را در موعد مقرر به ازبكستان پرداخت كند. اعضاي مجلس نمايندگان تاجيكستان با تصويب اين قانون، به حكومت اين كشور اجازه دادند كه مبلغ بدهي شركت "راه آهن " تاجيكستان به ازبكستان را از حساب بودجه سال جاري پرداخت كند.

"شکورجان ظهوراف" رئیس پارلمان تاجیکستان با اشاره به توقف واکنهای حامل بار برای تاجیکستان در قلمرو ازبکستان و و به سرقت رفتن مواد و کالاهای زیاد تجار و بازرکانان تاجیک در قلمرو این کشور همسایه این سوال را مطرح کرده که چرا مقامات مربوطه تا کنون در رابطه با این وضع به دادگاه های بین المللی شکایت نبرده است ؟ "جمشید ناراف" معاون وزیر دارایی تاجیکستان در پاسخ به این پرسش رئیس پارلمان این کشور گفته است:" این مسئله در دستور کار قرار دارد و در حال حاضر چگونگی و نحوه مراجعه و شکایات به دادگاه های بین المللی در حال بررسی است.

بر اساس گزارشهای منتشره ، رئیس پارلمان تاجیکستان چندی قبل نیز با سخنرانی خویش در نشست بین المللی پارلمانی به مناسبت ریاست قزاقستان در سازمان امنیت و همکاری اروپا که در شهر سن پترزبورگ روسیه برگزار گردید , به مشکلات تردد قطارهای تاجیکستان از طریق خاک ازبکستان اشاره کرد و از این سازمان درخواست کرده بود تا به حل و فصل این مشکل کمک کند. این همه در حالی صورت می گیرد که اخیرا"منا سبات این دو کشور همسایه بر سر اجرای بز رگ ترين طرح هاي انرژي و اقتصادي تاجيكستان به تیرگی گرائیده است.

مقامات تاشكند مدعي هستندکه برنامه های انرژی تاجیکستان و بویژه طرح احداث"نیروگاه راغون " منافع اقتصادی و اجتماعی کشورهای همسایه و از جمله ازبکستان را با مشکل مواجه خواهد کرد و پیامدهای منفی را برای زیست محیطی نیز به دنبال خواهد داشت . در مقابل دولت دوشنبه بارها این ادعای مقامات تاشکند را ردو اعلام کرده است که تحقق هر نوع طرح انرژی در تاجیکستان و از جمله احداث "نیروگاه برق آبی راغون" با در نظر گرفتن منافع کشورهای همسایه و منطقه صورت می گیرد .

افزون بر این تاجیکستان طرح "نیروگاه راغون"را یکی از طرحهای ملی و مهم برای کشور می داند و بر این نظر است که تنها با احداث این نیروگاه می تواند مشکلات انرژی خودرا حل نماید و تا حدودی به اقتصاد خویش سرو سامان بخشد . با این ملاحظات تاجیکستان بعد از آن که ازهرگونه مشارکت سرمایه گذاران و کشورهای خارجی در احداث " نیروگاه راغون" ناامید گردید ، تصمیم گرفت با توان داخلی و با کمک مردم این نیروگاه را تکمیل کند . با این هدف دولت دوشنبه دراوایل سال جاری میلادی سهام این نیروگاه را در داخل کشور به فروش گذاشت و بخش زیادی از این سهام به فروش رسیده است. اما ازطرف دیگر ازبکستان نیزدر پی جستجوی راههای دیگر ایجاد موانع برای تاجیکستان برامد و یکی از راه هائی که تاشکند تا کنون از آن استفاده کرده , همان جلوگیری و ایجاد موانع در راه ورود واگونهای حامل مواد و کالاهای ضروری به تاجیکستان می باشد .

برخی از کارشناسان این اقدام ازبکستان را یک نوع تلاش برای در محاصره اقتصادی قرار دادن تاجیکستان ارزیابی می کنند . به هر حال انچه که مسلم است این است که این اقدام تاشکند تا کنون میلیاردها دلار خسارات به تاجیکستان وارد کرده است , مسئله ای که رئیس پارلمان تاجیکستان نیرز اخیرا اشکارا و به طور صریح بر آن تاکید کرده است. تیره گی در روابط دو کشور همسایه تاجیکستان وازبکستان همچنان ادامه دارد و پیشگوی در مورد دورنمای روابط این دو کشور دشوار به نظر می رسد.

از سوئی دیگر مراجعه دولت تاجيكستان به چندین سازمان و نهادهای بین المللی برای حل این مشکل تا کنون نتیجه ای در پی نداشته است . تصمیم تاجیکستان برای شکایت به دادگاههای بین المللی همان طوری که در بالا ذکرشد , در حال حاضر در حال بررسی می باشد نیز مشخص نیست که این مشکل میان تاشکندو دوشنبه را می توان حل کرد یا خیر . هم اكنون نيز بيش از يك هزار واگن حامل انواع كالاهايي به مقصد تاجيكستان در خاك ازبكستان توقيف شده اند. بيشتر كالاها و مواد اين واگن ها از سوي اتباع ازبكستان مورد سرقت قرار گرفته و مواد غذايي موجود در اين واگن ها نيز به دليل انقضاي تاريخ مصرف آن فاسد شده اند.


به هر حال انچه کارشناسان بر ان تاکید دارند این است که سردی در روابط دو کشور ازبکستان و تاجیکستان تنها به موضوع احداث "نیروگاه راغون" خلاصه نمی شود و این اختلاف ها سابقه نسبتا دیرینه دارند . از تاکید رئیس پارلمان تاجیکستان به این موضوع که ازبکستان از سال 1993 میلادی تا کنون میلیاردها دلار خسارات به تاجیکستان وارد کرده است , می توان پی برد که روابط میان تاشکند ، دوشنبه از همان سالهای نخست استقلال دو کشور پس از فروپاشی شوروی همچنان گرم و صمیمی نبوده است . اما با گذشت زمان این اختلافات با بهانه های مختلف نظیر طرح های انرژی و... ابعاد گسترده تری را به خود گرفته و اشکارتر گردیده است.

منبع: ایران شرقی