این سفر که دومین سفر یک نخست وزیر هند در 15 سال گذشته به ایران است ،در مقطع کنونی و با توجه به لغو تحریم ها از اهمیت بالایی برخوردار است.
«آتل بیهاری واچ پا» نخستین نخست وزیر هند بود که بعد از انقلاب در سال 1380 برای گسترش روابط اقتصادی ،بازرگانی و سیاسی به ایران سفر کرد و با رئیس دولت اصلاحات دیدار و گفت وگو کرد.
دراین دیدار طرفین توافقنامه هایی در بخش انرژی ،حمل و نقل و صنعت امضا کردند.
بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران، سفر مودی به ایران را در مقطع کنونی بسیار با اهمیت می دانند و معتقدند این دیدار فصل نوینی از روابط دو کشور با پیشینه فرهنگی چند هزار ساله را رقم می زند.
روابط تاریخی، فرهنگی، حوزه تمدنی مشترک و سابقه حضور 700 ساله زبان فارسی به عنوان زبان رسمی و دیوانی در هند، سرمایه بسیار بزرگی برای توسعه روابط دو کشور محسوب می شود.
هم اکنون در جای جای هند می توانیم آثار هنر،معماری ،نسخ خطی و کتیبه هایی به زبان فارسی را مشاهده کنیم .
روابط ایران وهند در دوران بعد ازانقلاب به جز یک دوران کوتاه همواره رو به رشد بوده وبویژه این روابط بعد ازسال2000 میلادی با توجه به موضع هماهنگ تهران – دهلی نو در خصوص ثبات و امنیت در افغانستان گسترش یافته است .
تهران – دهلی نو بعد از این دوران شاهد رفت و آمدهایی در سطح روسای جمهوری و نخست وزیران دو کشور بود . گسترش روابط دو کشور در سال 2003 باعث شد که هندی ها اقدام به احداث جاده دلارام به زرند در داخل افغانستان و ایران نیز جاده میلک به چابهار را تکمیل کند.
این اقدام مشترک ایران و هند نشان دهنده همسویی و سیاست یکسان دوکشور برای برقراری صلح و ثبات در افغانستان است.
با وجود روابط و پیشینه فرهنگی چند هزار ساله ایران و هند ،روابط دو کشوربرای سالهای طولانی محدود به فروش نفت و دریافت پول آن در اروپا شده بود.
دهلی نو در دوران تحریم به رغم فشار کشورهای غربی روابط خود با ایران را حفظ و حدود 20 درصد از نفت صادراتی ایران (200 هزار بشکه در روز ) را خریداری کرد.
تحریم های کشورهای غربی علیه ایران باعث شد که ایران در دوران پسا تحریم با شناختی که از ظرفیت های کشورهای مختلف بویژه هند پیدا کرد، گام مهمی در راستای افزایش مبادلات و سرمایه گذاری با این کشورها بردارد.
همانگونه که بارها مسئولان عالی رتبه کشورمان تاکید کرده اند ایران در نظر دارد دردوران پسا تحریم کشورهایی را که در دوران سخت تحریم در کنار ایران بوده اند در اولویت توسعه همکاری قرار دهد که هند دراین زمینه از جایگاه بالایی برخوردار است چرا که این کشور در تمام این دوران در کنار ایران ایستاد.
توسعه روابط با کشورهای منطقه بویژه هند گام مهمی در راستای دستیابی به اقتصاد مقاومتی مورد تاکید رهبر معظم انقلاب محسوب می شود .این اقدام باعث می شود علاوه بر متنوع کردن درآمدهای کشور و کاستن از اقتصاد تک محصولی ،درهای بازبزرگ کشور یک میلیارد و 250 میلیون نفری هند به روی ایران گشوده شود.
ایران و هند می توانند برای گسترش سریع مبادلات تجاری و رفع موانع موجود در دوران جدید ،اقدام به برقراری تعرفه تجارت ترجیحی بین دو کشور کنند.
برقراری تجارت ترجیحی که تاکنون بارها از سوی تجار و بازرگانانان دو کشور درخواست شده می تواند گام مهمی در توسعه مبادلات تجاری بین تهران – دهلی نو محسوب شود.
گفته می شود در سفر «مودی» به ایران گفت وگوها و هماهنگی های لازم برای دستیابی به برقراری تجارت ترجیحی مورد بحث مقامات دو کشور قرار می گیرد.
هم اکنون صادرات کالاهایی ایرانی مانند خشکبار، میوه و مواد پتروشیمی به علت تعرفه بالا و موانع گمرکی با مشکلات زیادی برای حضور در بازار هند مواجه است .
حضوردربازار خرده فروشی انرژی هند یکی از فرصت های بی نظیری است که به تازگی هندی ها تمایل خود را برای حضور ایران دراین بخش نشان داده اند .حضور دراین بازار علاوه بر اینکه سود سرشاری را برای کشور به ارمغان می آورد ، تضمین مهمی برای فروش نفت و گاز کشور در مدت طولانی به این کشور است .
ایران و هند در دوران جدید و با سفر هفته آینده نخست وزیر هند به ایران باید از روابط سنتی دو کشور که مبتنی بر خرید و فروش نفت بود خارج شده و به سوی روابط با ثبات تر که سرمایه گذاری مشترک است گام بردارند.
وزیر نفت و گاز هند در سفر به ایران آمادگی این کشور را برای سرمایه گذاری 20 میلیارد دلاری در بخش های مختلف از جمله انرژی ،پتروشیمی ، زیر ساخت ها و توسعه بندر چابهار اعلام کرد.در صورتی که موانع سرمایه گذاری و همکاری مشترک برطرف شود می توان گفت که فصل نوینی از همکاری دو کشور در بخش های مختلف آغاز می شود.
علاوه بر این ایران می تواند با خرید سهام پالایشگاههای نفت هند که ازچندی پیش مذاکرات مربوط به آن آغاز شده ،آینده مطمئن تری برای صادرات انرژی به این کشور فراهم کند.
از سوی دیگر ایران می تواند با استفاده از تجربیات هندی ها در اشتغالزایی صنایع کوچک و متوسط گام مهمی برای ایجاد شغل در داخل کشور بردارد.توجه هندی ها به صنایع کوچک و متوسط باعث شده که این کشورکمتر با مشکل اشتغال مواجه شود.
-------------------------------------------------------------------------------
*رئیس دفتر ایرنا در دهلی نو و کارشناس مسایل شبه قاره هند