ایران و صربستان که اکنون میراث دار اصلی یوگسلاوی سابق شناخته می شود (به عنوان یکی از بنیانگذاران جنبش عدم تعهد) روابط دیرینه ای داشته اند. سفر «تومیسلاو نیکولیچ» رئیس جمهوری این کشور به ایران که رسما از روز یکشنبه 29 فروردین آغاز می شود، حاکی از عزم صربستان برای تقویت مناسبات تاریخی در ابعاد مختلف است.

به گزارش پایگاه تحلیلی – خبری ایران بالکان (ایربا) به نقل از ایرنا، دفتر ریاست جمهوری صربستان با انتشار اطلاعیه ای اعلام کرد که نیکولیچ به ایران سفر می کند . وی برنامه کاری خود به تهران را روز یکشنبه 17 آوریل (29 فروردین ماه) در دیداری با حسن روحانی رئیس جمهوری کشورمان آغاز می کند.

در این اطلاعیه همچنین آمده است که رئیس جمهوری صربستان در این سفر با «سورنا ستاری» معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری دیدار و گفت و گو خواهد داشت.
رئیس جمهوری صربستان همچنین در مراسم گشایش پنجمین همایش بین المللی سمپوزیوم انجمن جهانی فدراسیون مغز و اعصاب شرکت خواهد کرد.

گسترش روابط خوب و دوستانه بلگراد - تهران و همچنین توسعه همکاری های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری صربستان، از جلمه تلاش های مقام های دو کشور است و سفر رئیس جمهوری صربستان به ایران و دیدار وی با رئیس جمهوری کشورمان؛ تاکیدی بر روابط دوستانه و گسترش همکاری های دو کشور در عرصه های مختلف است.

صربستان بعنوان یکی از بنیانگذاران جنبش غیر متعهدها و عضو ناظر، با کشورهای عضو این جنبش از جمله جمهوری اسلامی ایران روابط و همکاری خوبی دارد و دو کشور صربستان و ایران طی چند سال گذشته بخصوص از سال 1392 خواستار گسترش روابط و همکاری های دو جانبه در حوزه های مختلف بخصوص فرهنگی و اقتصادی بوده اند.

*** دیدارهای مقام های صربستان و ایران
سفر مقام های دو کشور که در چند سال گذشته بین تهران و بلگراد افزایش چشمگیری داشته، از سال 1392 با سفر «علی اکبر لاریجانی» رئیس مجلس شورای اسلامی به صربستان وارد مرحله جدیدی شد و حاصل این دیدار، سیر صعودی گسترش روابط و همکاری های دو کشور و به دنبال آن سفر متعدد دیگر مقام های دو کشور بوده است.
در این سفر، ارتقای روابط و همکاری های پارلمانی و اقتصادی بین ایران و صربستان پایه ریزی و موجب شد که روابط جمهوری اسلامی ایران و صربستان وارد مرحله جدیدی شود. برگزاری چهاردهمین نشست کمیسیون مشترک در آذر ماه 1394 که طی آن چند توافق نامه همکاری مشترک از جمله گردشگری به امضا رسید؛ از نتایج این سفر بود.
دکتر لاریجانی در این سفر ابتدا از مسجد بزرگ بلگراد، کلیسا و موزه مارشال تیتو بازدید کرد و نشستی نیز با ایرانیان مقیم صربستان داشت و به دنبال آن با نخست وزیر و رئیس جمهوری صربستان دیدار کرد. طی این دیدارها مقام های دو کشور ضمن اشاره به روابط تاریخی و دوستانه بر گسترش روابط و همکاری های دو جانبه در عرصه های مختلف از جمله پارلمانی، امور بانکی، تجاری، فرهنگی و اقتصادی تاکید کردند.

- سفر «مایا گویکوویچ» رئیس پارلمان صربستان به ایران در سال 1394 و دیدار وی با مسئولان بلند پایه کشور ، موجب تحکیم روابط دو کشور و همچنین گسترش همکاری های پارلمانی و اقتصادی شد.

رئیس پارلمان صربستان در ملاقات با رئیس مجلس شورای اسلامی بر گسترش روابط دو جانبه تاکید کرد و افزود که روابط ایران و صربستان از زمان یوگسلاوی سابق برقرار بوده است و اکنون نیز ادامه دارد.

وی همچنین در این دیدار با اشاره به توافقات انجام شده بین دو کشور برای توسعه روابط و گسترش همکاری ها گفت:‌ در خصوص توسعه روابط پارلمانی، گروه‌های دوستی و کمیسیون‌های مشترک، گفت و گو و تبادل نظر شده است.

گویکوویچ در سفر دو روزه خود به ایران درباره مسائل منطقه‌ای و همچنین توسعه روابط اقتصادی، علمی، آموزشی، گردشگری و تجارت با دیگر مقام های کشور دیدار و گفت و گو کرد و حاصل این ملاقات ها، تعمیق و گسترش روابط دو کشور بوده است.

- سفر «راسیم لیاییچ» معاون اول نخست وزیر و وزیر تجارت، گردشگری و مخابرات صربستان به تهران که با هدف ارتقای روابط و همکاری های دو کشور در حوزه های مختلف صورت گرفت، تاکیدی بر علاقمندی صربستان برای داشتن روابط و همکاری اقتصادی در سطح گسترده با جمهوری اسلامی ایران است.

لیاییچ که در عین حال از طرف نخست وزیر صربستان برای رئیس کمیسیون مشترک در امور همکاری های اقتصادی، تجاری، علمی و فنی این کشور با ایران انتخاب شده است، طی چندین سفر در سال گذشته به تهران برای بررسی راه های گسترش همکاری های دو جانبه با «محمد رضا نعمت زاده» وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران دیدار و گفت داشت.

در دیداری که معاون اول نخست وزیر صربستان با مقامات بلند پایه کشورمان داشت، زمینه های سرمایه گذاری و توسعه همکاری های دو کشور در حوزه های مختلف از جمله اقتصادی، گردشگری، فرهنگی و علمی مورد گفت و گو و تبادل نظر قرار گرفت.

لیاییچ همچنین در صدر یک هیات بزرگ بازرگانی در اواخر آذر ماه سال گذشته برای شرکت در چهاردهمین کمیسیون مشترک تجاری و اقتصادی بین صربستان و ایران در تهران اقامت داشت. در این اجلاس بین نمایندگان دو کشور چند تفاهم نامه همکاری از جمله گردشگری امضا شد.

معاون نخست وزیر صربستان پیشتر در گفت و گو با خبرنگار ایرنا در بلگراد، با اشاره به اینکه ایران پس از لغو تحریم ها نه تنها در بخش های گردشگری و تجاری در حال تبدیل شدن به قطب بزرگ گردشگری و بازرگانی است، گفت: ایران بازار بزرگ 80 میلیون نفری دارد و در سفر اخیر به تهران شاهد حضور هیات اقتصادی 100 نفری فنلاند با حضور وزیر تجارت و بازرگانی این کشور بودم و پیش از آن نیز هیات های بزرگی از آلمان و ایتالیا به ایران سفر کرده بودند.

وی تاکید کرد: ایران یک بازار بسیار مهم دارد و ما باید از این فرصت و روابط خوب سیاسی دو کشور به منظور گسترش همکاری های اقتصادی و تجاری استفاده کنیم و تبادل کالا که در سطح پائینی قرار دارد، باید به طور قابل توجهی افزایش یابد.

معاون نخست وزیر صربستان همچنین در این گفت و گو تاکید کرد که صربستان به سرمایه گذاری ایران به ویژه در زمینه هتلداری و مجتمع پتروشیمی علاقه دارد و این موضوع ها از جمله مباحث مطرح شده در کمیسیون مشترک تجاری دو کشور در سال گذشته بود.

لازم به توضیح است که بر اساس توافق های صورت گرفته، قرار است طی سال جاری پانزدهمین کمیسیون مشترک تجاری دو کشور در بلگراد پایتخت صربستان برگزار شود.

*** همکاری های گردشگری
حضور فعال جمهوری اسلامی ایران در 3 دوره گذشته نمایشگاه بین المللی گردشگری بلگراد که موجب آشنایی بیشتر مردم و آژانس های گردشگری صربستان و همچنین آژانس های گردشگری کشورمان با امکانات گردشگری و سیاحتی دو کشور شد، توانست راه گردشگران ایرانی را به این منطقه از اروپای شرقی و بالکان هموار سازد.

اکنون سفارت جمهوری اسلامی ایران با دولت صربستان و سازمان هواپیمایی 'ایرصربیا' رایزنی هایی را برای ایجاد و احیای خط مستقیم هوایی بین تهران و بلگراد شروع کرده اند و طرفین معتقدند که با برقراری پرواز مستقیم می توان نه تنها همکاری های گردشگری بلکه همکاری های تجاری و اقتصادی بین دو کشور را افزایش داد.

پس از حضور متوالی ایران برای سه دوره در نمایشگاه بین المللی گردشگری بلگراد، اکنون دولت صربستان تلاش می کند که در نمایشگاه گردشگری تهران در سال جاری شرکت کند تا بتواند گردشگران ایرانی را با امکانات گردشگری در صربستان آشنا کند.

حضور دو کشور ایران و صربستان در نمایشگاه های یکدیگر می تواند بر توسعه همکاری های دو جانبه در حوزه های مختلف تاثیر بسزایی داشته باشد.

به دنبال تلاش سفارت ایران در بلگراد و همچنین معاون نخست وزیر و وزیر گردشگری، تجارت و ارتباطات صربستان، بلگراد در اواخر اسفند ماه سال گذشته و اوایل فروردین جاری میزبان 420 گردشگر ایرانی بود که از طرف وزیر گردشگری صربستان و همچنین سفیر جمهوری اسلامی ایران در بلگراد مورد استقبال قرار گرفتند.

***همکاری های فرهنگی
همکاری های فرهنگی بین صربستان و جمهوری اسلامی ایران از سطح خوبی برخوردار است و در این راستا رایزنی فرهنگی کشورمان در بلگراد توانسته است سطح همکاری ها در این زمینه ها را به سطح مطلوبی افزایش دهد.

علاقه مندی دانش آموزان، دانشجویان و دیگر قشرهای جامعه صربستان به فراگیری زبان فارسی و همچنین برنامه های فرهنگی، موسیقی اصیل، عکس، نقاشی، هنر خطاطی و جشنواره فیلم های ایرانی که به طور مرتب از طرف رایزنی فرهنگی کشورمان در سراسر صربستان برگزار می شود، خود بیانگر همکاری های گسترده دو کشور در زمینه های فرهنگی است.

همکاری های دانشگاهی نیز از دیگر ابعاد همکاری های فرهنگی بین دانشگاهای دو کشور است که در این زمینه «ولادیمیر بومباشیروویچ» رئیس داشگاه بلگراد که 31 دانشکده را در سراسر صربستان زیر پوشش خود دارد، اخیرا در ملاقات با «محمود شالوئی» رایزن فرهنگی ایران در صربستان، گفت: ایران کشوری فرهنگی و با سابقه ای درخشان و دیرینه است که همواره کانون توجه عالمان و دانشمندان بوده و از مراکز مهم علمی و فرهنگی جهان بشمار می رود.

رئیس دانشگاه ملی بلگراد در ادامه تاکید کرد: فرصت ها و زمینه های گسترش همکاری های فیمابین بصورت همه جانبه وجود دارد و هم اکنون نیز شرایط مطلوبی برای تعمیق و تحکیم تعاملات علمی و آموزشی بین دو کشور صربستان و ایران فراهم شده است.

ترجمه «دیوان حافظ» به زبان صربی با آثار استاد محمود فرشچیان و ترجمه اسلوبودان جوروویچ توسط رایزنی فرهنگی کشورمان در بلگراد و رونمایی آن در اوایل ماه دسامبر سال گذشته در کتابخانه ملی صربستان، نشانه ای از گستردگی فرهنگی ایران در صربستان است و در این خصوص «لاسکو بلاشکوویچ» رئیس کتابخانه ملی صربستان و شاعر شهیر منطقه بالکان؛ در مراسم رونمایی ضمن تجلیل از ترجمه دیوان حافظ گفت: امروز برای کتابخانه ملی صربستان روز بسیار مهمی است و بدین مناسبت پیوستن کتاب برجسته ترین شاعر ایران «حافظ شیرازی» را به کتابخانه ملی گرامی می داریم.

وی با اشاره به جایگاه شعر و ادبیات ایران افزود: خوشبختانه گنجینه ادبی کتاب های فارسی به صربی با اضافه شدن دیوان حافظ تقویت شد و بی تردید ترجمه دیوان حافظ عمیقا بر غنای آن افزوده است.

گسترش دوره های آموزش زبان فارسی در صربستان در صدر برنامه های آموزشی رایزنی فرهنگی کشورمان در بلگراد قرار دارد و هم اکنون علاوه بر تشکیل دوره های آزاد در رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در بلگراد، کلاس های زبان فارسی در دانشگاه بلگراد، دانشگاه نووی ساد و دانشکده عالی گردشگری در پایتخت صربستان دایر است.
همچنین در سال گذشته میلادی در یک دبیرستان در بلگراد و شهرهای اوژیتسه و اسمدروو، کلاس های آموزش زبان فارسی برگزار شده است و تشکیل این دوره ها در دانشگاه مگاترند در بلگراد - بزرگترین دانشگاه خصوصی صربستان - و علاقمندی جامعه دانشگاهی صربستان به دوره های آموزشی زبان فارسی، نشانه ای از روابط و علائق فرهنگی دوجانبه بین صربستان و ایران است.

ملاقات های متعدد «مجید فهیم پور» سفیر جمهوری اسلامی ایران در بلگراد با وزیر آموزش و پرورش، وزیر ورزش و جوانان، روسای دانشگاه های بلگراد، نووی ساد و دانشگاه شهر نیش و دیدار با اساتید و رئیسان دانشکده های مهندسی برق، راه و ساختمان، کشاورزی و غیره و نشست با مسئولین و خبرنگاران رسانه های خبری صربستان، از جمله مواردی هستند که موجب رونق و یا هموار شدن گسترش همکاری های آموزشی، دانشگاهی و رسانه ای بین صربستان و ایران بخصوص طی دو سال گذشته شده است.
همچنین سفر وزیر آموزش و پرورش و فناوری صربستان به ایران برای شرکت در اجلاس وزیران علوم کشورهای غیر متعهدها در تهران در اسفتد 93، از دیگر موارد گسترش روابط دو کشور در زمینه آموزش و پرورش و تحصیلات عالیه بین دو کشور به شمار می رود.

در این سفر طی مذاکراتی بین وزیر آموزش و پرورش و فناوری صربستان با مقامات ایرانی در خصوص همکاری های مطالعاتی و تحقیقات مشترک در علوم مختلف، 10 بورسیه تحصیلی از سوی ایران به دانشجویان صرب در مقاطع مختلف دانشگاهی در دانشگاه های ایران اعطا شد.

همچنین باید به این نکته اشاره کرد که در چارچوب طرح 'جهان در صربستان' که یک پروسه آموزشی است، دانشجویان ایرانی در مقاطع مختلف تحصیلی دانشگاهی در دانشگاه های صربستان بورسیه تحصیلی دریافت می کنند.

در چارچوب گسترش همکاری های فرهنگی نیز هر ساله دانشجویان آموزش زبان فارسی از دانشگاه های صربستان برای طی کردن دوره های تکمیلی کوتاه مدت به ایران اعزام می شوند که این تبادل دانشجو موجب گسترش همکاری های فرهنگی بین ایران و صربستان بخصوص در دو سال اخیر شده است.

همچنین در زمینه روابط با مساجد و جامعه ی اسلامی و مسلمانان در صربستان نیز اقداماتی طی دو سال گذشته از سوی سفارت و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی انجام شده که اعزام روحانی، دیدار با مقامات مذهبی، اهدای 400 بسته مواد غذایی به مسلمانان نیازمند در ماه مبارک رمضان، دعوت از گروه تواشیح از ایران و اجرای برنامه های مذهبی در سراسر صربستان از جمله این اقدامات هستند.

*** همکاری های ورزشی
ورزش نیز از دیگر مواردی است که صربستان و ایران در این زمینه همکاری های بسیار خوبی دارند و وجود مربیان و بازیکنان صرب در رشته های مختلف ورزشی، موجب شده است مقامات دو کشور در فکر امضای یادداشت تفاهم باشند.

در این زمینه اشاره می شود که طی ملاقات هایی که بین سفیر جمهوری اسلامی ایران و وزیر ورزش و جوانان صربستان و دیگر مسئولین این وزارت خانه در یکی دو سال گذشته صورت گرفته است، پیش نویس یادداشت تفاهم بین دو وزارت خانه از جمله تبادل مربی، بازیکن و برگزاری مسابقات دوستانه تنظیم شده که قرار است به زودی توسط مقات دو کشور به امضا برسد.

*** اقتصادی، کشاورزی و صنعتی
گسترش و ارتقای همکاری های تجاری و بازرگانی و کشاورزی در کنار ارتقای همکاری های پزشکی، دارو سازی، زیر ساختی، راه سازی، معادن، انرژی، پتروشیمی، خودروسازی از دیگر تلاش های دو کشور صربستان و جمهوری اسلامی ایران است که در این زمینه ها با همکاری بین سفارت کشورمان در بلگراد و وزارت های مربوطه در صربستان، اقدام های زیادی انجام شده که سفر هیات های تجاری و بازرگانی از کشورمان به صربستان و دیدارهای متعدد با مسئولین نهادهای مختلف صنعتی، معادن و کشاورزی از جمله این تلاش ها به شمار می روند.

در این خصوص می توان به اقدامات صورت گرفته برای گسترش همکاری های اقتصادی و کشاورزی در حوزه های مختلف اشاره کرد که در این راستا، دیدار سفیر کشورمان در صربستان از کارخانه های تولید و ساخت تراکتورسازی در بلگراد، شرکت بزرگ تولید تجهیزات و ماشین آلات کشاورزی در منطقه بولیواتس در 250 کیلومتری جنوب پایتخت صربستان و همچنین شرکت در هشتاد و دومین نمایشگاه کشاورزی نووی ساد صربستان و بازدید از شرکت بزرگ سور ( sever) که در زمینه تولید انواع موتورهای برقی و ژنراتورهای تولید برق فعالیت دارد؛ زمینه ساز گسترش همکاری های دو کشور در زمینه تجاری، صنعتی و کشاورزی است.